vrijdag 29 maart 2024

Volksverhalen Almanak


De juffer van Echten


Kaatje, de dochter van Van Holthe tot Echten raakte verloofd met een niet zo rijke jongeman. Als Kaatjes vader met zijn rijtuig met een palfrenier achterop over de oude Postweg reed, moest elk voertuig voor hem wijken, hoe moeilijk dit ook ging. De Heer van Echten, zoals hij genoemd werd, had voorrang in alles. Vóór de bruiloft zei de moeder van Kaatje dan ook tegen haar dochter: "Kaatje, je zorgt ervoor, dat jij de baas blijft!" - "Ja, moeder, daar zal ik wel voor zorgen."
Na de trouwdag begreep de jonge echtgenoot echter al gauw wat de bedoeling was van zijn vrouw en op een dag zei hij dan ook tegen haar: "Ga je mee uit rijden, vrouw? Ik wil naar Ruinen over de zandweg." - "Met twee paarden voor de sjees en gaan de beide honden ook mee? Ja, dan wil ik wel mee. Maar wat wil je met dat geweer? Een dubbelloops geweer!" - "Dat neem ik mee." - "Is het geladen? Daar ben ik bang voor. Laat dat ding thuis!" Dat deed haar man niet en ze sputterde dan ook eerst wat tegen maar niet te lang want ze waren immers nog maar pas getrouwd, zo overlegde ze bij zichzelf.
Toen ze ongeveer duizend meter hadden afgelegd pakte haar man plotseling het geweer en schoot een van de honden dood. De jonge vrouw schrok en riep: "Waarom doe je dat?" - "Och, hij liep mij niet naar de zin." En een ogenblik later schoot hij ook de andere hond dood. Toen begon zij toch tegen hem uit te varen en zei: "Ik begrijp niet wat je bezielt!" - "Ik wel," zei haar man. "Ik stap uit en ga het geweer opnieuw laden." Ze gingen verder.
Toen schoot hij eerst het ene paard dood en even later ook het andere. "Wat moeten we nou toch!" zei Kaatje. "Ik weet het niet." Hij laadde het geweer opnieuw. "Probeer jij eens of je de sjees kunt trekken, vooruit en snel, anders…" Kaatje schold en ging flink te keer maar hij legde het geweer aan en zei: "Trekken! En als het mij niet naar de zin gaat, schiet ik je dood, net als de paarden." - "Ja, de paarden! Wie betaalt die?" - "Betalen? Wij zijn rijk genoeg!" - "Zijn wij rijk genoeg. Ik ben rijk, maar jij…" - "Trekken! En duvels gauw," bulderde hij.
Zij pakte de sjees vast en trok. Hij liep achter haar aan met het geweer in de handen. Toen hij zag dat ze doodmoe was zei hij: "Ho! Stop nu maar. Ik laat de knecht het spul wel ophalen." Meteen schoot hij het geweer leeg en zei: "Ziezo, nu kan ik niemand meer kwaad doen." En ze gingen te voet naar huis terug.
Kaatje vertelde alles aan haar moeder: "Ik moest van hem de sjees trekken. Hij heeft de honden doodgeschoten en de paarden ook! O, moeder, wat heb ik een kwaaie man!" Het kostte hem dan wel twee honden en twee paarden maar zo bleef de man zijn Kaatje van Echten wel de baas! Het werd later toch een goed huwelijk.
*   *   *
Samenvatting
Over hoe het een man lukt zijn vrouw de baas te blijven. De dochter van de heer van Echten trouwt met een niet zo rijke echtgenoot. Haar moeder drukt haar op het hart dat zij de baas moet zijn in het huwelijk, maar haar man verzint een nogal ruwe manier om haar onder de duim te krijgen.
Toelichting
De juffer van EchtenDit verhaal speelt zich af in Echten, een dorpje bij Hoogeveen. Het Huis te Echten ligt aan de Zuidwolderweg 3-5. Het is een dubbel omgracht, blokvormig landhuis met schilddak. Vanaf de 12e eeuw wordt het huis al genoemd en de oudste restanten, een deels onderkelderd zaalgebouw, dateren vermoedelijk uit de tweede helft van de 15e eeuw.
In het verleden werd het huis te Echten bewoond door de familie Van Echten. De familie Van Echten (o.a. Roelof van Echten) waren de grondleggers van Hoogeveen. Zij waren betrokken bij het oprichten van de Compagnie van de vijfduizend Morgen te Hoogeveen.
In de tijd dat in Hoogeveen nog geen kerk stond, werden in de kapel van het huis te Echten de zondagse kerkdiensten gehouden. De inwoners van Hoogeveen werden door de trommelslager opgeroepen naar de kerk te gaan, omdat de klok niet te horen was. In een lange colonne liepen de mensen de ongeveer 5 kilometer naar het Huis te Echten, zo zegt het verhaal. Helaas is niet duidelijk wanneer precies de trommelslager actief is geworden. Dat kan ook zijn na het stichten van een kerk te Hoogeveen, na 1652.
Tegenwoordig is het huis te Echten een werkplaats van de Stichting Visio voor visueel- en verstandelijk gehandicapten.
Het verhaal van de juffer van Echten wordt nog steeds verteld in deze omgeving.
Trefwoorden
Basisinformatie
Populair
Verder lezen