dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


De reus Wolga


Heel, heel lang geleden, toen het wemelde van allerlei soorten dieren maar men sporadisch een mens tegenkwam, werd de reus Wolga Boeslavlevitsj geboren. Op vijfjarige leeftijd had hij reeds de lengte bereikt van een volwassen man. Wanneer hij rondliep, dreunde de aarde onder het gewicht van zijn voetstappen. De dieren vluchtten dan verschrikt de bossen in, de vogels zochten hun heil in de wolken en de vissen zwommen zo diep weg als zij maar konden. Wolga groeide niet alleen gestaag, tegelijkertijd namen ook zijn verstand, zijn moed en zijn kracht toe.
Toen hij twaalf jaar oud was, verzamelde hij een droezjina van negenentwintig jeugdige helden om zich heen en sprak tot hen: "Beste en dappere kameraden! Luister naar wat ik jullie te zeggen heb: ik ben het hoofd van deze groep en ik eis van jullie dat al mijn bevelen worden opgevolgd. Jullie moeten dertig grote zijden netten weven en deze in de donkere wouden boven de vochtige aarde spannen. Laat ze daar drie dagen en drie nachten hangen en verzamel daarna zoveel sabeldieren, marters, vossen, hazen, konijnen en hermelijnen als jullie maar kunnen."
De mannen haastten zich het bevel uit te voeren. Na het weven spanden zij de netten over de aarde en ze wachtten drie dagen en nachten. Maar geen enkel dier liet zich vangen.
Daarna veranderde Wolga zich in een grote leeuw, jaagde alle dieren op en dreef hen in de netten. Van deze voorraad konden de mannen een hele tijd leven, en de huiden gebruikten zij om zich tegen de koude te beschermen.
Toen het voedsel op begon te raken, riep Wolga zijn makkers weer bij elkaar en zei tot hen: "Goede en edele vrienden! Luister naar jullie oudste broer, want die weet overal raad op. Hang de netten nu op in de toppen van de bomen en laat ze daar drie dagen en nachten hangen. Vang daarna alle vogels die in de bossen leven en breng ze naar deze plaats." Weer deden de mannen precies wat Wolga hun bevolen had, maar ook nu liet geen enkele vogel zich vangen. Wolga veranderde zich vervolgens in een grote arend en in deze gedaante jaagde hij op haviken en valken, zwanen en ganzen, eksters en merels, totdat alle vogels uit het woud in de netten gevangen zaten. Met deze vangst voedden de mannen zich de gehele winter. Bij het aanbreken van de lente riep de reus zijn kameraden weer bijeen en sprak: "Beste en trouwe vrienden! Jullie zijn geen goede jagers, maar wel flinke eters. Scherp nu jullie bijlen en zagen en bouw voor ons een schip uit het beste eikenhout. Verzamel alle netten die voor de vangst van de dieren hebben gediend en laad deze in het ruim." De mannen zwoegden enkele weken achtereen aan dit karwei en maakten een schip dat de stormen van de oceaan kon doorstaan. Zij laadden de netten en het overgebleven proviand in het ruim en sleepten het schip naar de rivier. Zij lieten het te water en scheepten zich in. Zij voeren de stroom af en bereikten de diepblauwe zee. Daar wierpen zij de netten uit, maar geen enkel visje liet zich verschalken. "Het is weer mis met jullie!" moest Wolga constateren. "Jullie zijn wel goede scheepsbouwers, maar slechte vissers!"
Wolga veranderde zich toen in een reusachtige snoek en in deze gedaante jaagde hij op andere snoeken, zalmen, roggen en steuren. Alleen de kleinere vissen liet hij ongemoeid. De netten waren zo zwaar dat men ze nauwelijks naar boven kon hijsen. Met deze rijke buit beladen voer het schip de rivier weer op en bereikte na enige dagen de beroemde koopstad Kiev. Op het dek van het schip liet Wolga zijn manschappen bij elkaar komen en sprak vervolgens: "Dappere bogatyrs, luister naar jullie ataman! Het is noodzakelijk dat er iemand van ons naar het land van de Turken gaat om uit te vinden wat de plannen zijn van de sultan. Zal hij Rusland binnenvallen om ons aan zijn heerschappij te onderwerpen? Wanneer iemand van ons naar dat land gaat om achter zijn bedoelingen te komen, zal dit zeker achterdocht wekken. Daarom heb ik besloten er zelf heen te gaan in de gedaante van een vogeltje. Op die manier zal ik gemakkelijk het paleis binnen kunnen komen om af te luisteren wat zijn plannen zijn."
De bogatyrs juichten dit plan van harte toe en even later vloog Wolga als een vinkje door de wolken naar het paleis van de sultan. Hij vond een hoekje bij het open raam van het hoofdvertrek en kon daar goed beluisteren wat er binnen gezegd werd.
"Ach, sultana Pantalovna," zei de sultan, "weet u wel, wat ik weet? Ik weet zeker dat de held Wolga Boeslavlevitsj niet meer in leven is."
"Ach, sultan van het land der Turken," antwoordde zijn echtgenote, "ik ben een geheel andere mening toegedaan. Vannacht droomde ik dat een kleine vogel uit het oosten kwam vliegen en een zwarte raaf ontmoette die uit het westen kwam. De beide vogels vochten met elkaar en de kleine vogel doodde de raaf na een hevig gevecht. Het plukte al de veren van de zwarte raaf en verstrooide deze in de wind. Dat kleine vogeltje was niemand anders dan Wolga Boeslavlevitsj en die raaf was niemand anders dan u, grote sultan."
De sultan barstte in lachen uit, toen hij dit hoorde. "Mijn lieve Pantalovna, uw fantasie heeft u parten gespeeld en ik hecht er totaal geen waarde aan. Ik zal Rusland binnenvallen en negen steden innemen om deze aan mijn negen zonen te schenken. Voor mijzelf zal ik een prachtige pelsmantel meebrengen."
De sultana schudde meewarig haar hoofd en zei: "Beste sultan, u zult geen negen steden in Rusland innemen en evenmin zult u met een prachtige pelsmantel naar huis terugkeren. Luister naar mijn woorden: het zal u slecht vergaan wanneer u Rusland binnenvalt!" Nu werd de sultan echt woedend en hij schreeuwde: "Neem dit als loon voor je dwaze droom, vervloekte duivelin!" Hij gaf haar een paar hardhandige klappen en smeet haar op de grond.
Wolga had alles gehoord en wist nu genoeg. Hij veranderde zich in een grijze wolf en sloop naar de paardenstallen, waar hij alle paarden de hals doorbeet. Daarna veranderde hij zich in een wezel en haastte zich naar de wapenkamer waar hij de zijden boogpezen stuk voor stuk doorbeet en de pijlen in tweeën brak. Daarna veranderde hij zich weer in een vink en vloog welgemoed naar Kiev, waar hij zijn mannen toesprak: "Dappere en trouwe droezjina, jullie hebben mij al vaak geholpen, maar nu wordt het menens! Wij zullen optrekken naar het goddeloze land der Turken en wij zullen die oude snoever, de sultan, verslaan. Volg mij; de zege is aan ons!"
Zij marcheerden naar het land der Turken en onderweg sloten vele gewapende mannen zich bij hen aan. De sultan, die weerloos was en totaal verrast, werd overmeesterd en gedood. Zijn gehele bezit viel in handen van de overwinnaars. Wolga Boeslavlevitsj verdeelde alle schatten onder zijn aanhangers en met rijke buit beladen keerden zij naar hun vaderland terug.
*   *   *
Samenvatting
Een Russische sage over hoe een reus de Turken overwon. De reus Wolga geeft zijn manschappen opdracht netten te spannen om zo allerlei dieren te vangen. Dit lukt niet, maar wanneer de reus zich verandert in een leeuw vluchten alle dieren regelrecht de netten in. Wolga herhaalt dit nogmaals met de vogels en de vissen. En wanneer hij hoort dat de sultan van de Turken Rusland besluit binnen te vallen, helpt het zich kunnen veranderen in een dier de reus aan de overwinning.
Toelichting
Een ander verhaal over Wolga is Wolga en zijn bondgenoot Mikoela.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Populair
Verder lezen