dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


Nasreddin Hodja en de achterdeur


Op een avond klopte een buurman bij onze vriend Nasreddin aan. Deze man kletste zoveel, dat je oren ervan verstopt raakten. Hodja was dan ook altijd blij, als hij laat in de avond diens rug door de deur zag gaan.
Deze avond wilde hij hem helemaal niet zien, zodat hij zijn vrouw liet zeggen, dat hij niet thuis was. "Maar ik zag Hodja een paar minuten geleden het huis binnengaan," wierp de buurman tegen. Hodja die achter het raam luisterde, begreep dat zijn buurman even moeilijk te overtuigen was als een koppige ezel. Hij werd kwaad, deed het raam open en schreeuwde naar hem:
"Jij stommeling, weet je soms niet, dat dit huis ook een achterdeur heeft. Zou het dan niet mogelijk zijn, dat ik door die deur weer ben weggegaan?"
*   *   *
Samenvatting
Een hodja-verhaal uit Turkije. Nasreddin heeft een buurman die alsmaar de oren van zijn kop kletst. Op een avond heeft hij er eens geen zin in en Hodja laat zijn vrouw zeggen dat hij niet thuis is. Wat als de buurman zegt dat hij hem net heeft zien thuiskomen?
Toelichting
Turkse verteltraditie. Veel van de Nasreddin Hodja-verhaaltjes zijn dergelijke korte grapjes. Met name dit soort verhaaltjes dienen ook nu nog bij uitstek om iemand op een fijnzinnige, indirecte maar zeer doelmatige manier iets duidelijk te maken.
Nasreddin Hodja is een legendarisch figuur in Turkije en ook wel onder de moslimbevolking van de Balkan. Zijn belevenissen zijn te vergelijken met die van Tijl Uilenspiegel uit het Nederlandse en Duitse taalgebied. Al vanaf 1250, tijdens zijn leven, tot vandaag de dag doen er een paar honderd verhaaltjes over hem de ronde. Verhaaltjes van zijn wijsheden, listen, rechtvaardigheid, bedrog, grappen en slimheid. Iedere Turk binnen en buiten Turkije kent er wel een aantal van. De verhaaltjes worden behalve als vermaak ook gebruikt om iemand niet rechtstreeks, maar wel haarfijn (zo scherp als Nasreddin Hodja het deed) te zeggen waar het op staat.
Als hodja (islamitisch geestelijke) was Nasreddin een door velen gewaardeerd raadsman, óók en vooral in allerlei niet-religieuze aangelegenheden. Nasreddin Hodja was als praktisch filosoof vermaard om zijn subtiele grappen, die tot op de dag van vandaag bekend gebleven zijn. Van generatie op generatie zijn de anekdotes onder de mensen blijven leven en telkens opnieuw doorverteld. Het volk herkende de door Nasreddin Hodja geschetste situatie in zijn eigen dagelijkse werkelijkheid. Grootouders vertelden de verhalen telkens opnieuw door aan hun kleinkinderen, zodanig dat het leek, alsof zij de gebeurtenissen persoonlijk meegemaakt hadden.
Nasreddin HodjaNasreddin Hodja wordt vaak achterstevoren op een ezel afgebeeld. Zo is hij ook in Turkije als koperen beeldje te koop.
Het verhaal wil dat Nasreddin Hodja op een dag zo, achterstevoren, op zijn ezel reed. De mensen die hem tegenkwamen wezen hem daarop. Nasreddin Hodja antwoordde dat niet hij achterstevoren zat, maar de ezel achterstevoren liep. Toen even later de ezel struikelde in een geul in de weg, en Nasreddin Hodja viel, lachten de mensen hem uit: "Dat krijg je ervan als je achterstevoren zit."
Nasreddin Hodja riep boos naar de mensen: "Dat komt niet door mij, maar door die stomme ezel. Die moest toch zo nodig de verkeerde kant op!"
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Meer verhalen van Nasreddin Hodja
Populair
Verder lezen