dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


Penero en zijn zwager


Heel lang geleden, zo vertelt een indiaanse legende, leefden er twee indianen. Ze waren zwagers en woonden in een klein dorp. De ene was een echte scherpschutter. Hij ging nooit op jacht of hij kwam thuis met wild beladen. Maar ach, de andere indiaan - Penero heette hij - kon niets, zelfs geen vogel schieten, laat staan een stuk wild. Daarom was hij altijd verdrietig, en er was geen mens die hem kon troosten. Zijn zwager moest niet veel van hem hebben, omdat hij zo'n slecht schutter was. Deze zwager vatte een boos plan op, namelijk om de slechte schutter kwaad te doen. Deze wist niet wat hem boven het hoofd hing.
Op zekere dag nodigde de zwager Penero uit om samen te gaan jagen. Hij moest veel eten meenemen, zo zei hij hem, want de tocht zou enkele weken duren. Daar gingen ze dan. Het plan van de zwager was om Penero diep in het bos te brengen, en er dan stilletjes vandoor te gaan. Dan zou de slechte schutter de prooi worden van de jawan tonomes, dat zijn de wilde dieren. Nadat ze al een paar dagen op weg waren geweest, zei de boze zwager: "Wacht hier even op mij, ik ben zo terug," en hij verdween tussen de bomen. Penero wachtte tot vervelens toe, maar zijn zwager kwam niet terug. Hij besloot toen maar weer naar zijn dorp terug te keren. Maar dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan. Hij zocht de weg en kon die niet terugvinden.
Intussen was de zwager in het dorp aangekomen en vertelde aan de familieleden dat een tijger Penero moest hebben verscheurd.
In het bos zocht de verdwaalde intussen naar een weg. Enkele dagen liep hij en kwam toen aan een breed pad. Hij keek verbaasd om zich heen. Hoe kon zo'n brede, schone weg midden in het bos bestaan? Hij begon de weg af te lopen. Na een tijdje zag hij in de verte een kampje. Dichterbij gekomen zag hij een oude indiaanse man, een vrouw en een kleuter in de hut.
Hij groette beleefd. Zij lieten hem binnen komen en boden hem een drank aan. Het leek wel bloed. Met vrees in het hart dronk hij het op. Aan de balken van de hut hingen tijgervellen. "Wat zal er nu met mij gaan gebeuren?" vroeg hij zich angstig af.
De oude man stond op en nodigde hem uit om het erf rondom het kamp te bezichtigen. Penero wist het niet, maar hij was bij een tijger beland. De oude man was vader-tijger, en die watertandde al om Penero op te kunnen peuzelen. Op het erf was een kuil vol scherpe voorwerpen. De tijger in mensengedaante loerde op een geschikt ogenblik om Penero in de kuil te duwen. Toen die de kuil zag begreep hij wat hem te wachten stond. Zonder dralen gooide hij de man in de kuil en ging er vlug vandoor. Hij begreep dat de oude vrouw zich in een tijgerin zou veranderen en hem zou volgen. Daarom maakte hij gauw een val, en stelde zich daarna verdekt op achter een boom, tussen de struiken.
Het duurde niet lang of de tijgerin kwam aangestormd en liep regelrecht in de val. Ze werd door Penero gedood.
Daarna vervolgde hij zijn weg. Tegen de avond kwam hij bij een kreek. Daar hoorde hij een kikker kwaken. Het was Koenoewaroe. "Och Koenoewaroe," smeekte Penero, "kom mij toch helpen in mijn nood."
De kikker hield op met kwaken, en kort daarna zag Penero een oude indiaan aan de oever zitten. Hij vertelde aan de grijsaard wat hem was overkomen. "Geen nood," zei de oude indiaan. "Kom, toon me je pijlen." Penero liet hem zijn pijlen zien en de oude indiaan maakte ze schoon. "Voortaan zul je altijd raak schieten," zei de oude indiaan, die in werkelijkheid Koenoewaroe was.
Penero zette nu zijn tocht voort, en onderweg schoot hij veel wild. Na nog een paar dagen zwerven vond hij de weg naar zijn dorp terug. Met grote blijdschap werd hij ontvangen. Van die dag af was hij de beste schutter van het dorp. En zijn zwager schaamde zich diep.
*   *   *
Samenvatting
Een sprookje van de Surinaamse indianen over bedrog. Twee zwagers, waarvan de één een goed schutter is en de ander niet, gaan samen op jacht. De goede schutter laat zijn zwager achter in de hoop dat hij opgegeten zal worden door wilde dieren. Hij overleeft echter en overwint een tijgerfamilie. Van een oude wijze indiaan krijgt hij schone pijlen die altijd raak schieten.
Toelichting
Vergelijk dit verhaal met De toverratel van de Arekuna-indianen uit Venezuela. Koenoewaroe is een bekende bosgeest.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Populair
Verder lezen