zaterdag 9 november 2024

Volksverhalen Almanak


Waarom de katten op muizen jagen


Op een dag besloten de kat en de muis te gaan samenwonen. Ze zochten een huisje, kochten meubels en trokken er in. In die tijd waren de dieren nogal vooruitziend. Ook de kat en de muis spaarden wat ze sparen konden, met het oog op de komende winter. Na een paar weken hadden ze al een pot vet achter de hand. Waar zouden ze die opbergen? De muis stelde voor de pot vet in de kerk te verstoppen. Dat gebeurde.
Een poosje daarna zei de kat bij het opstaan dat hij naar de stad moest om zijn zuster op te zoeken die een kindje had gekregen. Toen hij 's avonds terugkwam, stond de muis in de deur en zei: "Dag vriend, alles goed met moeder en kind?" - "Het kon niet beter." - "En hoe heet het kleintje?" - "Pas-begonnen," antwoordde de kat. "Wat een vreemde naam, die heb ik nog nooit gehoord." - "Maar onder het kattenvolk is die naam toch in gebruik," besloot de kat.
Een paar weken later moest de kat opnieuw naar de stad. Nu had een van zijn andere zusters een kleintje gebaard. Tegen de avond was de kat weer terug en op de vraag van de muis antwoordde hij dat de kleine 'Half-op' heette. "Wat een leuke namen," mompelde de muis, zonder er verder over na te denken.
Dagen gingen voorbij, tot de kat opnieuw een dag naar de stad moest. Weer was een van zijn zusters bevallen. De muis lag al in bed toen de kat thuiskwam en vertelde dat het kind 'Heel-op' heette. De muis knikte bij het horen van die naam, maar zweeg. Ze was gewend geraakt aan vreemde namen.
In de maanden die volgden, hoefde de kat niet meer naar de stad. Er waren ook geen blijde gebeurtenissen meer in zijn familie. De winter kwam. Er viel een dik pak sneeuw en het vroor dat het kraakte. Eten werd met de dag schaarser en de nood kwam aan de man. Omdat de kat erover bleef zwijgen, bracht de muis het gesprek op de pot vet die zij hadden gespaard. "Wat vind je, zullen we onze spaarpot aanspreken?" - "Spaarpot?" herhaalde de kat kortaf. "Je weet wel, de pot vet die we in de kerk hebben verstopt." - "O ja," antwoordde de kat onverschillig. "Kom op, we gaan hem halen."
De muis stond raar te kijken toen ze de pot leeg vond. Nu begreep ze ook de namen van de kindertjes waarvoor de kat steeds naar de stad moest: Pas-begonnen, Half-op en Heel-op. De muis werd kwaad en verweet de kat zijn hebberigheid en diefachtigheid. Want de pot vet was voor de helft toch ook van haar!
De kat liet zich niet de les lezen. Hij ontstak in drift, greep de muis en beet het arme beest de kop af. Om die wrede dood uit te wissen, at hij de muis met huid en haar op. Het muizevlees smaakte hem zo goed dat hij sindsdien op de muizenjacht ging. En dat doen de katten tot op de dag van vandaag.
*   *   *
Samenvatting
Een korte Vlaamse fabel over een hebberige kat. Een kat en een muis gaan samenwonen en sparen samen een pot vet. De kat belazert echter de muis en wanneer de pot vet nodig is, blijkt deze leeg te zijn. De muis spreekt de kat daarop aan, maar deze eet de muis met huid en haar op. Dat smaak hem zo goed dat vanaf dat moment alle katten op muizen jagen.
Toelichting
Bron: De Vlaamsche Vertelselschat, deel IV, Victor de Meyere, Antwerpen/Santpoort, 1933, p. 16. Verteld in Boom in 1905 door een 70-jarige vrouw uit Wuustwezel.
Dit sprookje is bijna identiek aan Kat en muis samen thuis van de gebroeders Grimm. Vergelijk ook het Servische dierenverhaal Waarom een haas een pluimstaart heeft, waarin een sluwe vos een pot honing opeet die ook deels een haas toebehoort.
Op 1 augustus 1987 overlijdt de Nederlandse schrijver en schaapherder Eelke de Jong. Hij schreef met Rijk de Gooijer verhalen over Koos Tak, een eenzame zestiger die droomt en vertelt over grootse plannen en heldendaden in de oorlog, maar meestal niet verder komt dan de deur van zijn stamkroeg Café De Drie Fusten. Wat niet zo bekend is dat Eelke de Jong begin jaren '70 de samensteller was van de prachtige bundels Sprookjes der Lage Landen. Voor deze bundels tekende Peter Vos de illustraties.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Populair
Verder lezen