dinsdag 19 maart 2024

Wereld Feesten Almanak


Joden

Joodse feesten en vieringen
Veel joodse feestdagen zijn seizoensgebonden. Ze waren vroeger gebonden aan het leven op het land. Op sommige feesten moesten offergaven van de oogst aan de Here gebracht worden. Het joodse paasfeest, Pesach, moest daarom altijd in het voorjaar gevierd worden, het Wekenfeest, Sjavoeot, vond plaats in de zomer en het Loofhuttenfeest, Soekkot, vierde men in de herfst.

Deze drie feesten viert men nog altijd in genoemde jaargetijden. Ze herinneren aan de uittocht van het Joodse volk uit Egypte en worden daarom ook wel de pelgrimsfeesten genoemd.

Op Sjabbat en Joodse feestdagen - Rosj Hasjana (Joods nieuwjaar), Jom Kipoer (Grote Verzoendag), Soekot (Loofhuttenfeest), Sjemini Atseret (Slotfeest), Simchat Tora (Vreugde der Wet), Pesach (Pasen) en Sjavoeot (Wekenfeest) - mag niet worden gewerkt. Het is dan bijvoorbeeld verboden om te schrijven, te reizen, vuur te maken en electriciteit te gebruiken. Joodse leerlingen en studenten kunnen dan dus geen lessen volgen of deelnemen aan tentamens.

Op Sjabbat en Joodse feestdagen geldt onder andere:

- niet werken of je bezighouden met 'alledaagse' dingen
- niet dragen en niet reizen
- niet schrijven
- geen vuur maken
- geen elektriciteit gebruiken
- een ander niet voor je laten werken

Feest- en gedenkdagen

Officieel beginnen Joodse feest- en gedenkdagen de voorgaande avond bij zonsondergang, wanneer volgens de Joodse kalender een nieuwe dag begint. De hier gegeven datum is van de 'volle dag'.

Datum:
3 en 4 oktober 2024
23 en 24 september 2025
12 en 13 september 2026
1 en 2 Tisjri. De eerste twee dagen van de joodse maand Tisjrie, de zevende maand van de joodse kalender, is het Rosj Hasjana, het Joods Nieuwjaar. Ook wel: 'Hoofd van het Jaar', Jom Teroe'a, de dag van het Bazuingeschal.

Lees ook:
Gods oordeel met Rosj Hasjana
De beproeving van Abraham


Datum:
12 oktober 2024
2 oktober 2025
21 september 2026
10 Tisjri. Jom Kipoer (voluit Jom ha-Kippoeriem = Dag van de Vergevingen) is de heiligste dag van het joodse jaar en daarmee de belangrijkste joodse feestdag. Op deze dag beslist God over het lot van de mensen in het komende jaar. Men belijdt zijn eigen en gemeenschappelijke zonden. Ook: Jom Kippoer.

Op Jom Kipoer is het verboden om te eten en te drinken, zich te wassen en seksuele omgang te hebben. Ook mag de orthodoxe jood geen leren schoenen dragen. Zo laat hij zien dat hij de heiligheid van de aarde respecteert.

De viering van Jom Kipoer is plechtig maar niet sober, want het nieuwe jaar geeft kansen om alles beter te doen. Er wordt gedurende meer dan een etmaal gevast, zowel wat eten als wat drinken betreft. Het is gebruikelijk op deze dag naar de synagoge te gaan.

Lees ook:
Jona en de walvis
Gods oordeel met Rosj Hasjana


Datum:
17 t/m 23 oktober 2024
7 t/m 13 oktober 2025
26 september t/m 2 oktober 2026
15 Tisjri. Soekot (Sukkot) of Loofhuttenfeest is een joods feest dat zeven dagen duurt, en waarbij herdacht wordt, dat de joden veertig jaren lang in hutten in de woestijn omzwierven.

Lees ook:
Hutten bouwen
Eeuwig feesten in Dalfoenka


Datum:
24 oktober 2024
14 oktober 2025
3 oktober 2026
22 Tisjri. Sh'mini Atzeret. Dit feest sluit het Loofhuttenfeest (Soekot) af. Men bidt om regen in de hoop op een vruchtbaar jaar. Letterlijk betekent het: 'de achtste dag van het samenkomen'. Op zich is zeven dagen al genoeg, maar het is voor God moeilijk om afscheid te nemen, daarom blijven de joden nog een dagje.


Datum:
25 oktober 2024
15 oktober 2025
4 oktober 2026
23 Tisjri. Simchat Thora is een vrolijke viering waarbij gedankt wordt voor de Thora (de Wetten), de eerste vijf boeken van de joodse bijbel. In de synagoge leest men eerst het laatste hoofdstuk van de Thora en daarna gaat men meteen verder met het eerste hoofdstuk. Dit geeft aan dat het lezen uit de Thora nooit stopt. Degene die het laatste hoofdstuk leest, wordt Bruidegom van de Wet (Chatan Torah) genoemd en degene die het eerste hoofdstuk leest, heet Bruidegom van het Begin, Chatan Bereesjiet.

Tijdens de dienst worden ommegangen, hakafot, met de Thora-rollen gemaakt. Met de Thora op de arm gaat men dan al dansend door de synagoge. Ook kinderen doen hieraan mee. De allerkleinsten worden door hun vader op de schouders gedragen.


Datum:
26 december 2024 t/m 2 januari 2025
15 t/m 22 december 2025
5 t/m 12 december 2026
25 Kislev - 2 Tevet. Chanoeka is een joods feest, ook bekend als het lichtfeest of toewijdingsfeest. De eerste dag van dit feest, erev chanoeka, begint na de zonsondergang van de 24e dag van de joodse maand Kislev.

Lees ook:
Malkes geheime Chanoeka recept


Datum:
10 januari 2025
30 december 2025
20 december 2026
10 Tevet. Een Joodse vastendag. Op deze dag wordt herdacht dat de belegering van Jeruzalem door Nebuchadnezzar begon.


Datum:
25 januari 2024
13 februari 2025
2 februari 2026
15 Sjevat. Met Toe Bisjvat viert men het ontwaken van de natuur na de winter. Het is vooral een landbouwfeest. Letterlijk vertaald betekent Toe Bisjvat (ook: Tu Bishvat, Toe Bisjevat of Toe Bisjwat) 'de 15e Sjevat'. Deze 15e dag van de maand Sjevat wordt in de Misjna het nieuwjaar voor de bomen genoemd (Rosj Hasjana La'ielanot).


Datum:
21 maart 2024
13 maart 2025
2 maart 2026
13 Adar. Ta'anit Ester is een vastendag ter herinnering aan de drie dagen waarop door Esther, Mordechai en de hele joodse gemeenschap gevast werd voordat Esther koning Ahasveros benaderde.

Het vasten begint bij het aanbreken van de dag en eindigt nadat 's avonds het boek Esther is gelezen. Het is een Joodse vastendag, die voorafgaat aan Poerim, het vrolijke en uitbundige lentefeest van de Joden.

Lees ook:
Het Poeriemverhaal van Esther


Datum:
24 maart 2024
14 maart 2025
3 maart 2026
Jaarlijks op 14 Adar van de Joodse kalender. Poerim (ook: Poeriem, Poerem of Purim) is een uitbundig en vrolijk voorjaarsfeest en lijkt dan ook wel op Carnaval.

Een andere naam voor Poerim is Lotenfeest. In het Perzisch betekent poer 'lot' en heeft te maken met de historische gebeurtenis, die aan dit feest ten grondslag ligt.

Op de voorgaande dag wordt er gevast tijdens Vasten van Esther (Ta'anit Ester).

Lees ook:
Het Poeriemverhaal van Esther
Verkleden met Poerim


Datum:
23 t/m 30 april 2024
13 t/m 20 april 2025
2 t/m 9 april 2026
15-22 Nisan. Joods Paasfeest of Feest van de ongezuurde broden. Pesach (Joods Pasen) is een eeuwenoud feest dat zijn oorsprong vindt in de geschiedenis van het volk Israël, waarbij de uittocht van het joodse volk uit Egypte wordt herdacht.

Lees ook:
Pesach 5761 - Een gedicht


Datum:
5 mei 2024
25 april 2025
14 april 2026
27 Nisan. Dag van de herdenking van de Sjoa (Holocaust), de vernietiging van de zes miljoen Europese joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Joodse herdenking van slachtoffers van de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog én de herdenking van de opstand van het Getto van Warschau.

Lees ook:
Het dagboek van Anne Frank


Datum:
13 mei 2024
3 mei 2025
22 april 2026
5 Ijar. Viering van de geboorte van de staat Israël. Jom Ha'atsmaoet is de dag (5 Ijar 5708 ofwel 14/15 mei 1948) waarop de onafhankelijkheidsverklaring van Israël werd afgekondigd en de staat werd gesticht.


Datum:
26 mei 2024
16 mei 2025
5 mei 2026
18 Ijar. Lag Ba'omer valt ieder jaar op 18 Ijar (meestal in mei), dat samenvalt met dag 33 van de omertelling.

De tijd tussen Pesach tot Sjavoeot is een rouwperiode in het jodendom: de omertijd. Gedurende 33 dagen van de omertijd wordt niet getrouwd, worden geen feesten gegeven en gaat men niet naar de kapper. In deze periode zijn door de eeuwen heen veel joden slachtoffer geworden van vervolgingen. Ook zijn er tijden geweest waarin er met name ellende is ontstaan door onderlinge verdeeldheid van de joden.


Datum:
5 juni 2024
26 mei 2025
14 mei 2026
28 Ijar. Eenwording van Jeruzalem. Meest recente Joodse feestdag. Herdenking van de inname van de oude stad Jeruzalem (Al-Quds) op 7 juni 1967 tijdens de Zesdaagse Oorlog. 'Jom Jeroesjalajiem' (Jeruzalemdag) wordt jaarlijks op de 28-ste dag van de joodse maand Ijar gevierd.


Datum:
12 en 13 juni 2024
2 en 3 juni 2025
22 en 23 mei 2026
6 en 7 Sivan. Het feest Sjavoeot wordt vijftig dagen (oftewel zeven weken) na Pesach gevierd. Sjavoeot is de Hebreeuwse naam voor Wekenfeest. Precies zeven weken na Pesach - de uittocht uit Egypte - verzamelden de joden zich aan de voet van de berg Sinai, waar God hen de Tien Geboden gaf.

Sjavoeot (Wekenfeest)In de joodse opvatting zijn de Tien geboden symbolisch voor de gehele Thora, vandaar dat het feest ook 'Matan Torah' (De gift van de Thora) genoemd wordt. Tijdens Sjavoeot staat leren centraal.

De traditie vertelt dat de Joden zich hadden verslapen op de ochtend dat zij de Wetten en Geboden ontvingen. Om dit te compenseren waken zij tegenwoordig tijdens de hele eerste nacht van Sjavoeot. Zij leren tot 's ochtends vroeg uit de Thora en de vele commentaren. Sjavoeot luidt voor sommige Joden ook het begin van de Joodse opvoeding van hun kinderen in.

Lees ook:
Verschijning van de Heer op de Sinai (De Tien Geboden)
Ruth


Datum:
23 juli 2024
13 juli 2025
2 juli 2026
17 Tammoez. Een Joodse vastendag op de 17de dag van de vierde maand (meestal in juli). Begin van de drie weken durende rouwperiode tot Tisja Beav.

Op deze dag wordt herdacht dat de muren van de stad Jeruzalem werden doorbroken tijdens de belegering door Nebuchadnezzar, wat uiteindelijk leidde tot de verwoesting van de Eerste Joodse Tempel (in 587 v. Chr. door de Babyloniërs).


Datum:
13 augustus 2024
3 augustus 2025
23 juli 2026
9 Av. Tisja Beav is de traditionele rouwdag van het jodendom. Een treurdag ter gelegenheid van de verwoesting van de tempel. Men herdenkt met Tisja Beav de verwoesting van zowel de Eerste als de Tweede Tempel, respectievelijk in 568 v. Chr. en 70 n. Chr.

Het is een dag van vasten en het zingen van klaagliederen. De synagoge is op deze dag slechts zwak verlicht. Ook: Tisha Beav, Tisja Be'av of Tisha b'Av.


Datum:
19 augustus 2024
9 augustus 2025
29 juli 2026
15 Av. Een romantische Joodse feestdag, jaarlijks op de 15-e dag van de Joodse maand Av, die gevierd wordt als een soort Valentijnsdag.

Tu b'Av wordt beschouwd als een goede dag om te trouwen, een aanzoek te doen of geloftes te vernieuwen.




Vrijstelling voor scholieren en studenten

Leerlingen op wie de Leerplichtwet van toepassing is kunnen vanwege plichten, voortvloeiend uit de religie, vrijstelling ontvangen om de school te bezoeken met een beroep op artikel 11 van de Leerplichtwet. Zij dienen dit, op grond van artikel 13 en 13b van de Leerplichtwet, in ieder geval twee dagen voor de verhindering aan de directeur van de school mee te delen. Uiteraard is het van belang bij aanmelding al te vertellen dat het kind Joods is en op grond daarvan vrij zal willen nemen op Joodse feestdagen. Het verdient daarnaast aanbeveling van jaar op jaar de data van de Joodse feestdagen aan het begin van het schooljaar direct aan de schoolleiding te melden.

De Joodse feestdagen vallen altijd op dezelfde data in het Joodse jaar, maar dat loopt niet synchroon met het maatschappelijke jaar, alhoewel de jaargetijden wel bepalend zijn. Hierdoor vallen de Joodse feestdagen ieder jaar op een andere dag van het 'gewone' jaar. De Joodse dag begint de avond tevoren bij zonsondergang. 's Winters kan dit soms al om vier uur zijn, terwijl het 's zomers veel later op de avond is.

Op Sjabbat en Joodse feestdagen mag niet worden gewerkt. Het is dan bijvoorbeeld verboden om te schrijven, te reizen, vuur te maken en electriciteit te gebruiken. Joodse leerlingen en studenten kunnen dan dus geen lessen volgen of deelnemen aan tentamens. Op Sjabbat en Joodse feestdagen geldt onder andere:

- niet werken of je bezighouden met 'alledaagse' dingen
- niet dragen en niet reizen
- niet schrijven
- geen vuur maken
- geen elektriciteit gebruiken
- een ander niet voor je laten werken

De Joodse feestdagen, waarop men NIET mag werken, dragen, schrijven, etc.:


Daarnaast zijn er enkele "halffeesten", waarop wel gewerkt mag worden n.l. Toe Bisjwat (= Nieuwjaarsfeest der Bomen), Poeriem (= Lotenfeest), Lag Ba'Omer (tussendag van de Omer-telling) en Chanoeka (= Inwijdingsfeest, acht dagen).

Naast het ritueel van de feestdagen zijn ook de spijswetten verplichtend (kosjer eten, en in de Pesachtijd ongedesemd eten, denk aan de matzes).


Verder lezen