dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


De bedelkoningin


De bedelkoninginEens in lang vervlogen tijden leefde er in Aleppo een koning (maar er is natuurlijk geen andere koning dan Allah). Deze koning regeerde als een almachtige sjah aan wie alle wereldlijke macht was toevertrouwd. Hij was een goeie koning, die alles deed om zijn volk te behoeden voor pijn en ongeluk. Elke nacht vermomde hij zich als arme bedelaar en ging hij de stad in om te zien hoe zijn volk leefde en zo leerde hij hun problemen kennen.
Op een nacht tijdens zijn nachtelijk dwalen, ontmoette de koning een jong bedelmeisje dat alleen was en geen familie of kennissen meer had. Hij voelde zich tot haar aangetrokken en smeekte haar samen al bedelend door het land te reizen, zoals zij gewoon was. Zijn vriendschap voor haar veranderde in liefde en zijn liefde veranderde in passie en dat deed hem besluiten met haar te trouwen en haar koningin van zijn koninkrijk te maken.
Toen riep de koning een periode van festiviteiten uit die veertig dagen en veertig nachten zouden duren. Gedurende die tijd mocht niemand eten of drinken, behalve aan de tafel van de koning. Met een uitzonderlijke huwelijksceremonie - een die het volk nog nooit daarvoor had gezien - werd het mooie jonge bedelmeisje zijn bruid.
Er was nog geen week van de festiviteiten voorbij, of de koning werd bezorgd en begon te piekeren. Zijn gelaat vertoonde tekenen van vermoeidheid en angst, alsof een serieus probleem hem bezighield. Op een avond waarop het fijn is om tot laat op te blijven en te praten, zaten de koning en zijn vriend in de paleistuin te babbelen en wijn te drinken. Plotseling raakte de koning afgeleid alsof hij geplaagd werd door een onoplosbaar probleem.
Toen zijn vriend de verandering in de koning bemerkte, werd hij bezorgd en vroeg: "Ik zou mijn leven voor u geven, o Machtige Koning! Waarom bent u zo afgeleid en zit u daar met uw handen in het haar? Heeft u het bericht ontvangen dat er een schip gezonken is, of lijdt u aan een onbeantwoorde liefde?"
Hem aankijkend antwoordde de koning: "Mijn goede vriend, jij bent van alles wat er in dit koninkrijk gebeurt op de hoogte. Ik ben uit het veld geslagen door een probleem waar ik geen verklaring voor heb. Sinds ik getrouwd ben met de koningin, heeft ze van de eettafel voedsel noch drinken genomen. Ik heb haar nog nooit een hap zien nemen. En daarom ben ik van slag en verschrikkelijk bezorgd dat ze ziek zal worden en zal sterven."
Zijn vriend dacht een tijdje na en zei toen: "O Eeuwige Koning, ik kan me werkelijk niet herinneren dat ik ooit gelezen heb in de boeken over heiligen en profeten, wier zielen vervuld waren van Allah's licht, of in de boeken over heremieten en mystici, die niet talen om aardse bezittingen, dat ooit iemand van hen - hoe weinig ze ook aten - leefde zonder een hap voedsel of een slok water. Mijn God, wat u vertelt is werkelijk zeer bijzonder!"
De koning zuchtte en zei: "Dat is het probleem. Kan je mij niet uitleggen wat er aan de hand is, mijn goede vriend?"
De vriend knielde voor de koning en boog zijn hoofd en terwijl hij zijn mantel aanraakte zei hij: "Beloof me dat me niets zal overkomen, o Eeuwige Koning, u die de macht over veiligheid en vrede bezit."
"Zeg wat je te zeggen hebt. Vrees niet."
De vriend sloeg de ogen neer en vroeg aarzelend: "Weet u of de koningin haar natuurlijke behoeftes doet, o Koning?"
"Voor zover ik weet, doet ze die, net als alle andere menselijke en dierlijke wezens op aarde die doen."
Toen slaakte de koning een zucht van opluchting en bedankte zijn vriend voor zijn raad. En nu zijn gedachten tot rust waren gekomen, stond hij op om naar bed te gaan en te gaan slapen. De volgende morgen deed de koning net alsof hij naar zijn werk in de troonzaal ging zoals hij gewoon was elke dag te doen, maar in plaats van daarheen te gaan sloop hij de ruimtes van de bedienden binnen. Daar vermomde hij zich en zocht een plek waar hij het doen en laten van de koningin kon bespieden. Hij zag haar heimelijk de voorraadkamer binnengaan en haar schalen met voedsel en flessen met drank pakken. Toen zette ze die op de vensterbank en stak ze haar linkerhand uit met de palm naar boven gekeerd, zoals ze ook deed toen ze nog een arm bedelmeisje was. Vervolgens legde ze met haar rechterhand voedsel en drinken in haar linkerhand, zoals iemand doet die aalmoezen aan een ander geeft. Op deze manier at ze totdat ze genoeg had. Toen borg ze alles weer zorgvuldig op en vertrok.
Toen kwam de koning uit zijn schuilplaats en lachte hij van vreugde. Hij nam zijn vermomming af en stond daar in zijn normale verschijning, tevreden en vredig, met een rustig gemoed en onbezorgde gedachten. Hij riep zijn vriend om te vertellen wat hij had gezien. De vriend knikte zijn hoofd en zei: "Nu begrijp ik wat de ouden bedoelden toen ze zeiden: 'Je natuur verandert niet voordat je begraven bent.'"
En zo eindigt dit lied, gedeeld in vreugde en verdriet!
*   *   *
Samenvatting
Een sprookje uit Syrië over een bedelmeisje dat koningin wordt. De koning van Aleppo (Syrië) vermomt zich elke nacht als bedelaar. Wanneer hij een jong bedelmeisje ontmoet wordt hij verliefd en trouwt hij met haar. Hij komt echter met een probleem te zitten: het lijkt wel of ze nooit iets eet of drinkt. Uiteindelijk blijkt dat oude gewoontes moeilijk af te leren zijn.
Toelichting
Thema van dit verhaal: de eigen aard (ofwel: eigenaardigheid) van ieder individu verandert niet gemakkelijk. Denk aan het spreekwoord: al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding, of: ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is.
Dit verhaal wordt in het Arabisch een 'qissa' genoemd; een verhaal met een duidelijke moralistische booschap, waarin mensen met hun alledaagse problemen de hoofdrol spelen. Ze worden verteld door mannen die als wijs worden beschouwd en waar men om raad naar toe gaat.
Kenmerkend is de slotformule van deze verhalen: "Hissa, hissa, antahat al-qissa, be farha am bi ghussa." Letterlijk betekent het: "Op deze manier eindigt het verhaal (qissa), dat voorzien is van gedeeld plezier en ongenoegen." In het Arabisch rijmt de slotformule en in het Nederlands is deze dan ook vertaald met: "En zo eindigt dit lied, gedeeld in vreugde en verdriet!" om de sfeer van het Arabisch enigszins te behouden.
Aleppo (Arabisch: ﺣﻠﺐ, Halab) is een stad in het noordwesten van Syrië, vlak bij de Turkse grens. Het strijdt met Damascus om de eer welke stad de langst constant bewoonde stad ter wereld is.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Populair
Verder lezen