zondag 3 november 2024

Volksverhalen Almanak


Het sprookje van Lac Long Quan en Au Co


Ongeveer 3000 jaar vóór Christus ontmoette De Minh, koning van de Than Nong-stam, tijdens een inspectiereis door het zuiden een fee. Hij trouwde haar en uit hun huwelijk werd Loc Tuc geboren, de latere koning van het land van het Zuiden. Diens oudere halfbroer De Nghi werd koning van het land van het Noorden.
Loc Tuc gaf zijn land in 2879 voor Chr. de naam Xich Quy. Hij trouwde met prinses Long Nu, dochter van de koning van het land op de zeebodem. De zoon die zij voortbrachten werd troonopvolger en regeerde, onder de titel Lac Long Quan, over Xich Quy land. Hij leerde de mensen hoe ze moesten leven, hoe de grond te bewerken en hoe kleren te maken. De mensen van Xich Quy land beschouwden Lac Long Quan als de Vader-van-het-Volk. Ze koesterden een grote liefde voor hem en toonden bewondering voor zijn bovenaardse tovermacht. Als ze Lac Long Quan nodig hadden hoefden ze slechts te roepen "Bö (vader), kom ons helpen!" Lac Long Quan was dan meteen ter plaatse, hoe groot de afstand ook was. Vandaar dat veel zuiderlingen hun eigen vader later ook 'Bö' noemden.
In het noorden droeg De Nghi, de halfbroer van Loc Tuc met wie dit sprookje begon, de kroon over aan zijn zoon De Lai. Koning De Lai herinnerde zich dat zijn opa, De Minh, tijdens zijn reis door het zuiden een fee had ontmoet. Om die reden wilde ook hij een keer naar het zuiden.
Tegen de tijd dat De Lai met zijn mooie vrouw, de fee Au Co, en zijn troepen op doorreis was in Xich Quy land, was Lac Long Quan teruggekeerd naar zijn onderzees paleis, Thuy Phu. Xich Quy land had in die tijd geen koning. De Lai besloot Au Co en zijn troepen tijdelijk in het paleis achter te laten en reisde zelf verder op zoek naar prachtige landschappen. Alles van het zuiden was zo mooi, dat hij vergat terug te keren.
Intussen werden de mensen van Xich Quy land lastig gevallen door troepen van De Lai. Ze riepen Lac Long Quan te hulp. Hij keerde terug en zag de mooie prinses Au Co zitten, helemaal alleen. Het was liefde op het eerste gezicht. Lac Long Quan veranderde zich in een droomprins met veel bedienden, muzikanten en koetsen om zich heen. Hij vroeg Au Co ten huwelijk. Zij was ook verliefd op hem geworden en gaf terstond haar 'ja-woord'. Nadat ze met elkaar getrouwd waren, vertrokken ze naar de berg Long Trang om daar te gaan wonen.
Toen De Lai uiteindelijk terugkeerde, ging hij overal op zoek naar Au Co. Hij kon haar echter nergens vinden. De tovermacht van Lac Long Quan had daarvoor gezorgd. Teleurgesteld keerde De Lai terug naar zijn eigen land, het land van het Noorden.
Hij droeg de kroon over aan zijn zoon, die hem op zijn beurt weer aan een latere zoon doorgaf. Uiteindelijk stierf de Than Nong stam na een aantal oorlogen uit.
Hoe verging het ondertussen Lac Long Quan?
Na een jaar samen te zijn geweest met Au Co, zijn nieuwe vrouw, gaf Lac Long Quan haar een zak met honderd eieren. Au Co legde deze zak in het veld en na zeven dagen kwamen alle eieren uit. Zo had Au Co honderd zonen in één keer ter wereld gebracht. Het waren allemaal bijzondere kinderen. Ze groeiden zeer snel op en het bleken alle intelligente en getalenteerde jongens.
Lac Long Quan verbleef inmiddels alweer geruime tijd op de zeebodem. Au Co en haar honderd zonen misten hem en riepen hem weer aan land. Toen Lac Long Quan aankwam, zei Au Co tegen hem: "Zonder jou, voelden de kinderen en ik ons zeer alleen. Wij verlangden naar je, waarom heb je ons zolang alleen gelaten?"
Lac Long Quan antwoordde hierop: "Ik ben een nakomeling van de draak, geboren en getogen in de zee. Jij bent een feeënkind. Hoewel wij man en vrouw zijn, kunnen wij niet eeuwig met elkaar samenleven, vanwege onze verschillende geaardheid. Ik neem nu de helft van de kinderen mee terug naar zee. De andere vijftig kinderen blijven bij jou. Wij gaan uit elkaar, maar beloven dat we altijd van elkaar blijven houden. Mocht er iets belangrijks aan de hand zijn, dan moeten wij dat samen oplossen."
De honderd jongens gehoorzaamden hun vader en namen afscheid van elkaar. Au Co bleef met vijftig zonen achter in Phong Chau. De oudste zoon werd troonopvolger, noemde zichzelf Hùng Vương (krachtige koning) en veranderde de naam Xich Quy land in Van Lang (de vroegere naam van Vietnam). Van Lang was verdeeld in een vijftigtal provincies en lag ten Westen van de Chinese zee, ten zuiden van China en ten noorden van Chiem Thanh, een oud land dat niet meer bestaat.
Hùng Vương noemde zijn zoon Quan Lang (prins) en zijn dochter My Nuong (prinses). Zijn broers werden ingezet als Lac Hau (degene die de verantwoording draagt voor algemene zaken) en als LacTuong (degene die de verantwoording draagt voor militaire zaken). De oudste van de prinsen werd later vaak automatisch de troonopvolger en droeg dezelfde naam als zijn vader (Hùng Vương I, Hùng Vương II).
In het begin waren de mensen van Van Lang nog arm. Ze maakten zelf hun kleding, vervaardigden huizen van hout en maakten huishoudelijke artikelen uit bamboe. Er waren onder andere rijst en bananenplantages en ook veeteelt was een middel van bestaan. Jenever werd gemaakt van rijstepap, cakes van bomenextract en saus van vis of garnalen. De vissers prikten met inkt motieven in hun lichaam om de reuzenkrokodillen (giao long) af te schrikken en op een afstand te houden. Het zout van gemberwortels werd als verlovingsgeschenk gebruikt, ossen werden bij de huwelijksplechtigheid geslacht. Voordat ze man en vrouw werden, aten de bruid en de bruidegom samen gekookte kleverige rijst...
De Hong Bang dynastie, de eerste koninklijke dynastie in de Vietnamese geschiedenis, heeft in totaal 2621 jaar bestaan.
*   *   *
Samenvatting
Een mythe uit Vietnam.
Toelichting
Vietnamees sprookje uit de periode van Hong Bang's dynastie (2879 tot 258 vóór Christus). De vertellingen in de bundel van Vluchtelingenwerk zijn afkomstig van asielzoekers. Het boekje geeft veel informatie over de (vertel)cultuur in de landen van oorsprong. Hieronder volgt de informatie zoals geplaatst bij dit verhaal.
Nguyen Hoan Nguyen verliet Vietnam in 1979. Als bootvluchteling werd hij door een Nederlands schip opgepikt en kon hij, na een verblijf van drie maanden in Singapore, naar Nederland komen. Momenteel volgt hij overdag een informatica-opleiding; daarnaast studeert hij 's avonds Engels, Duits en Nederlands. Wanneer hij deze opleidingen heeft voltooid, is hij van plan een culturele studie aan een universiteit te gaan volgen. Nguyen is actief in de Associatie voor Vietnamese Vluchtelingen Nederland (AVVN) en schrijft regelmatig verhalen voor verschillende Vietnamese emigrantenbladen.
"De mythe van Lac Long Quan en Au Co is duizenden jaar oud en is zo belangrijk omdat ze heel dicht bij de oorsprong staat van het Vietnamese volk. Het verhaal vertelt iets over het ontstaan van Vietnam, over het belang van de agrarische cultuur en over de relatie tussen de Vietnamezen onderling, als één grote familie. In het eerste deel van de mythe wordt aangegeven waaruit Vietnam vroeger bestond: een gedeelte van Zuid-China en een stuk van het huidige Noord-Vietnam. Er worden behoorlijk wat namen genoemd in het verhaal, zelfs voor Vietnamese begrippen. Ik heb voor deze oorspronkelijke versie gekozen, omdat er elementen in voorkomen die later weer voor andere legendes werden gebruikt. Bovendien zijn deze namen van belang omdat het hier gaat om mensen van verschillende in de oudheid levende stammen. Later zijn wij dit Bach Viet-stammen gaan noemen, wat letterlijk betekent Honderd Viet-stammen. De koning van één van deze Viet-stammen was Lac Long Quan, nakomeling van de draak en de koningin was, Au Co, afstammend van de fee.
Lac Long Quan schonk Au Co kinderen in de vorm van honderd eieren in een zak. De kinderen staan voor de eerste groep van het Vietnamese volk en de 'eieren in het veld' symboliseren de agrarische cultuur. Wij zijn dus geboren in een zak. Dat staat voor eenheid..
Bijna elke Vietnamees voelt zich een nakomeling van de fee en de draak, de twee symbolen van het land. Misschien zijn wij wel het enige land ter wereld dat twee symbolen kent. Beide symbolen hebben een even belangrijke functie.
In deze mythe komt naar voren dat de positie van de man niet verschilde van die van de vrouw. Au Co was weliswaar geschaakt door Lac Long Quan, maar ze mocht voor de tweede maal trouwen. In tegenstelling tot veel westerse landen en ook bijvoorbeeld China, waren de regels voor vrouwen in Vietnam niet zo streng.
De fee en de draak hebben een symboolfunctie en zijn te vergelijken met het Yin en Yang principe uit China. De fee staat voor liefde, schoonheid, cultuur en kunst, terwijl de draak kracht, macht en onafhankelijkheid symboliseert. De vrouw is fee en de man draak. Alle twee moeten ze bestaan, naast elkaar.
Au Co en Lac Long Quan verdelen de kinderen op eerlijke wijze. Au Co werd dus behandeld a Is de gelijke van haar man. Eigenlijk is haar rol in onze cultuur belangrijker dan de rol van Lac Long Quan. De moederfiguur is bij ons heel sterk, wij noemen ons land dan ook het Moederland en spreken van Moederbergen, Moederrivier, etc. Onszelf noemen we de kinderen van de moeder Vietnam.
Het is wel zo dat onder invloed van China en de westerse cultuur, de positie van de vrouw in Vietnam minder belangrijk is geworden. In vergelijking tot westerse mythologie, die sterk door godsdienstige elementen wordt gedomineerd, is deze mythe nogal menselijk van aard. In het Westen zijn het de goden die over de mensen heersen en hen vertellen wat ze moeten doen. Zij hebben de mensen in hun macht. In Vietnamese mythen is weliswaar ook sprake van een soort religie, maar in een heel andere betekenis dan die van de westerse cultuur. Hier is geen God tot wie wij moeten bidden.
In onze cultuur is de positie van de mensen gelijk aan die van de goden. De mens brengt harmonie tussen hemel en aarde. Zijn positie is het allerbelangrijkst, in zekere zin wellicht zelfs hoger dan die van de goden. Het is een mentaliteitsverschil, bij ons is de mens de baas van het heelal. Wanneer de koning en de koningin afscheid nemen, ontstaat Vietnam. De helft van de kinderen gaat met hun vader naar zee, de andere vijftig trekken met hun moeder de bergen in, op weg naar het platteland. De boodschap die achter de verdeling van de kinderen zit, is die van het land uitbreiden en tot ontwikkeling brengen.
De mythe spreekt over het verband tussen geest en materie. De filosofie achter deze mythe is de filosofie van grote harmonie. Harmonie tussen man en vrouw, tussen macht en kunst, tussen ideaal en materie, tussen hemel en aarde.
Toen het land 'geboren' was, moest iedereen zijn taak op zich nemen. Ergens in de mythe wordt letterlijk gezegd 'Mocht er iets belangrijks aan de hand zijn, dan moeten wij dat samen oplossen'. Dit is een verwijzing naar de eenheid van het Vietnamese volk, één grote familie waarin ieder zijn eigen rol heeft. Tegenwoordig wordt dit overigens minder sterk gevoeld dan vroeger, door de invloed van allerlei vreemde culturen en ten gevolge vernietigd. Toch is het nog steeds zo dat Vietnamezen elkaar aanspreken als tante, oom, neef, nicht, etc.
Ik heb deze mythe uitgekozen omdat hij gedurende duizenden jaren van generatie op generatie is overgedragen. Ik vind het daarnaast van belang dat de Vietnamezen die hier wonen hun oorspronkelijke bronnen weten te bewaren. Zij moeten natuurlijk tolerant zijn ten opzichte van Nederlanders en de Nederlandse cultuur. Tolerant in de zin dat wij graag willen leren van uw cultuur, van de techniek en de wetenschap en de goede gewoontes van de Nederlanders. Maar wij willen eveneens behouden wat wij goed vinden aan onze eigen gewoontes en familierelaties.
Bij ons zijn familierelaties veel sterker dan in Nederland en dat mis ik hier. Als wij elkaar - de Vietnamezen in Nederland - hier ontmoeten, noemen wij elkaar de kinderen van Lac Long Quan en Au Co. Deze mythe is dan ook het fundament van ons geestelijk huis in Nederland en houdt ons verlangen om terug te keren levend."
Trefwoorden
Basisinformatie
Feest / viering
Populair
Verder lezen