dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


Wat de sterren voorspelden


Het verhaal gaat dat de vijftigjarige Gaban Vederala die dag de hele ochtend in bed bleef. Zijn vrouw Menike, die dertig jaar jonger was dan hij, serveerde het middagmaal op een tafeltje in zijn slaapkamer.
Gaban stond voorzichtig op en ging aan tafel zitten. Hij wachtte tot zijn vrouw van alle schotels geproefd had, van de rijst en van alle curry's. Pas daarna liet hij zich bedienen. Toen hij eindelijk met eten begon, was alles koud.
Na het eten kroop Gaban weer in bed. Hij ging die dag zwaar gebukt onder zijn vijftig jaren. Menike bracht hem zijn betelbladeren op een dienblad van gevlochten stro. Ze maakte een betelpruim* klaar en kauwde erop. Gaban hield haar nauwlettend in de gaten. Pas toen hij zag dat ze er niet ziek van werd, nam hij de pruim van haar over.
"We doen wat we kunnen," zei Menike. "Als we dat tot vanavond volhouden, zal het gevaar geweken zijn."
Gaban had zijn huis met prikkeldraad omheind en een bewaker aangesteld. Hij had zowel de metselaar als de timmerman het hele huis laten controleren. De keuken werd sinds de vorige avond niet meer gebruikt om het risico van brand zoveel mogelijk te beperken. Al deze maatregelen had hij genomen omdat hun zoon Sarat die dag 1 jaar, 3 maanden en 9 dagen oud was.
"Als er iets gaat gebeuren, gebeurt het voordat het donker is," zei hij, "dat weet ik zeker."
Gaban Vederala was arts en astroloog. Hij was tot zijn zesenveertigste vrijgezel gebleven, want de sterren hadden voorspeld dat hij een vroege dood zou sterven als hij eerder zou trouwen. Dus was Gaban toen hij zesenveertig was nog steeds alleen.
Op een avond was Gaban naar de tempel geroepen om pelgrims te onderzoeken die ziek geworden waren. Een van hen was Menike, een levendig meisje van zestien jaar.
Zij was meteen onder de indruk van Gaban. En elke keer wanneer hij de pelgrims een bezoek bracht, lachte zij naar hem.
Dit was de ouders van het meisje niet ontgaan. En toen zij weer thuis waren, schakelden ze een huwelijksmakelaar in om hun dochter aan de ouders van Gaban Vederala aan te bieden.
Gaban was wel geïnteresseerd. De ouders van Gaban gaven de horoscoop van hun zoon aan de ouders van het meisje. Op hun beurt kregen ze de horoscoop van Menike. Het bleek dat ze prachtig bij elkaar zouden passen. Volgens de sterren zou Menike Gaban welvaart brengen en als hij oud was zou zij hem goed verzorgen. Bovendien zou zij een kind baren en vooral daar was Gaban blij om. Weliswaar stond in zijn eigen horoscoop dat hij kinderloos zou blijven, maar daarover maakte hij zich niet druk. Menike zou een kind krijgen en nog wel een zoon!
Gaban wist niet hoe snel hij alles moest regelen. Beladen met voedsel en cadeaus bracht hij samen met zijn ouders een bezoek aan het ouderlijk huis van Menike. Kort daarop trouwden ze.
Het eerste jaar van hun huwelijk waren Gaban en Menike erg gelukkig. Maar na verloop van tijd werd dat minder, want Menike werd niet zwanger. De buren begonnen haar te mijden, want een onvruchtbare vrouw bracht ongeluk. Steeds vaker zat Menike stiekem te huilen.
Maar nog een jaar later waren de problemen voorbij: Menike was zwanger. Gaban was dolgelukkig en Menike werd overal weer met open armen ontvangen. In april, een paar dagen voor het nieuwe jaar, werd hun zoon geboren.
"Precies zijn vader," zeiden de mensen. "Dezelfde grote ogen. Dezelfde lange neus."
Gaban trok de horoscoop van zijn zoon. Hij schrok van wat de sterren voorspelden en ging meteen op pelgrimstocht. Toen hij terugkwam, keek hij nog even bezorgd.
"Is er iets mis?" vroeg Menike ongerust.
"Het is de horoscoop van onze zoon," bekende Gaban, "die voorspelt iets vreselijks. De vader zal sterven op de dag dat het kind 1 jaar, 3 maanden en 9 dagen oud is."
Menike zette grote ogen op van schrik. Verbijsterd ging ze zitten en was een hele tijd sprakeloos.
En nu was het dus zover. Vandaag was hun zoon 1 jaar, 3 maanden en 9 dagen oud. Maar de zon begon al te zakken en nog was er niets gebeurd. Gaban lag nog steeds in bed en Menike zat naast hem. Ze waren blij dat er eindelijk een eind kwam aan deze lange, bange dag.
Opeens hoorden ze buiten lawaai. Een schreeuw. Daarna stilte. Gaban viel bijna flauw van schrik.
"Wat was dat?"
Het duurde even voor Menike zich hersteld had.
"Hoe moet ik dat weten?" zei ze zenuwachtig. "Zal ik gaan kijken?"
Er werd hard op de deur geklopt. Gaban en Menike verroerden zich niet. Gaban dacht dat zijn laatste uur geslagen had en klampte zich bevend vast aan zijn vrouw. Toen hoorden ze buiten iemand schreeuwen:
"De jonge meester van hiernaast is in de put gevallen en verdronken!"
Menike kreunde. Ze maakte zich los van haar man en kromp in elkaar.
De hersenen van Gaban werkten op volle toeren. Wat was er allemaal aan de hand? Hij had geen fouten gemaakt in de horoscoop, dat wist hij zeker. Vandaag zou de vader van zijn zoon sterven door een ongeluk.
Plotseling drong de waarheid tot hem door. Hij begon te stralen van opluchting.
"Menike, je bent een fantastische vrouw!" zei hij. "Ik blijf leven en ik heb een zoon."
En weer vol levenslust stond Gaban op, opende alle ramen en deuren en liet de avond binnen. Hij was nergens meer bang voor.
* Betelpruim is een klein pakje van betelbladeren en andere ingrediënten waarop mensen kauwen zoals ook wel gedaan wordt met tabak.
*   *   *
Samenvatting
Een verhaal uit Sri Lanka over de voorspellende kracht van astrologie. Een astroloog is bezorgd om zijn gezondheid. Hij heeft in de sterren van zijn zoon gelezen dat diens vader zal sterven wanneer hij 1 jaar, 3 maanden en 9 dagen oud is. Nu is het zover en leeft hij in angst. Plotseling komt het bericht dat de buurman in een put is gevallen en verdronken...
Toelichting
Dit verhaal speelt op Sri Lanka. Op Sri Lanka hecht men erg veel waarde aan astrologie. Astrologen worden bij belangrijke gebeurtenissen geraadpleegd. Bijvoorbeeld wanneer een meisje voor de eerste keer menstrueert, bij een huwelijk en bij de geboorte van een kind. Alles op Sri Lanka, van de installatie van de regering tot het vaststellen van de dag voor een cricketwedstrijd, gebeurt met hulp van astrologen.
Oorsponkelijk verschenen als "Gaban Vederala's Marriage" uit "Folk tales of Sri Lanka" door Manel Ratnatunga, uitg. Sterling Publishers Pte. Ltd; New Delhi, 1990.
Trefwoorden
Basisinformatie
Bron
"Wat de sterren voorspelden. Verhalen uit Azië" uitgegeven door Van Holkema & Warendorf/Novib (1994) in het kader van de Wereldvrouwenconferentie die in 1995 in Beijing plaatsvond.
Populair
Verder lezen