dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


Hoe de Wayuu het weven leerden


Irunúu, een Guajiro jager, ontmoette op de terugweg naar zijn huis een invalide meisje dat Wokoloonat heette. Hij voelde diep medelijden en nam haar mee om bij hem en zijn zussen te komen wonen.
De zussen vonden dat helemaal niet leuk, want ze was lelijk en haar verzorging bezorgde een boel werk. Het waren luie zusters en ze hadden bovendien een slecht hart. Om hun broer te behagen deden ze net of ze haar accepteerden, maar zodra hij van huis was verzonnen ze eindeloos manieren om het invalide kind te pesten. Arme Wokoloonat kende pas weer rust als haar beschermer terugkwam. Irunúu nam dan altijd een klein presentje voor haar mee.
Dat maakte de ellende die de slechte zusters veroorzaakten weer goed. Niemand kon vermoeden dat Wokoloonat een knappe weefster was.
Die kunst kende voor haar geen geheimen. Als iedereen sliep veranderde zij in een mooi meisje en vervaardigde prachtige weefsels van gekleurde draden die ze uit haar mond trok. Nooit zag iemand haar gedaanteverandering en nooit zag iemand haar aan het werk. En elke dag wéér lag er een prachtig geweven geschenk voor Irunúu. Iedereen was nieuwsgierig naar de identiteit van de productieve ambachtsvrouw.
De zusters verbaasden zich over de wonderbaarlijke weefsels en vertelden rond dat zij zelf de maaksters waren van al dat moois. Irunúu, die hun luiheid kende, geloofde hen geen moment.
Toen de jager er eens niet was besloten de zusters wakker te blijven om te ontdekken waar de weefsels vandaan kwamen. Ze gingen liggen in een hangmat en wilden net doen of ze sliepen. Maar de hangmat geweven door het jonge meisje had de onweerstaanbare kracht om een diepe slaap op te wekken en de zusters konden niet wakker blijven. Zo sliepen ze in zonder dat te willen en zonder het raadsel van de herkomst van de weefsels op te lossen.
Die nacht weefde het meisje koortsachtig door en maakte verschillende kledingstukken voor Irunúu: een mantel, een lendendoek, een ceintuur, een tas en een zakje om amuletten in mee te dragen. En ze legde alles voor hem klaar.
De slechte zusters, verrukt over de schoonheid van de nieuwe stukken gaven ze cadeau aan de jager. Ze beweerden weer dat zij ze zelf hadden gemaakt. Irunúu liet zich nog steeds niet voor de gek houden. Hij wist zeker dat zijn luie zussen niet in zo'n korte tijd zo'n moeilijk ambacht konden leren. Hij zou het mysterie zelf wel oplossen. Op een nacht zag hij licht op de plek waar de ongelukkige Wokoloonat sliep en hij ging kijken wat er gaande was.
Daar zag hij een mooi meisje dat van haar speeksel bolletjes garen trok in de prachtigste kleuren. En zij weefde! Zij merkte dat hij haar bespiedde en sprak met hem. Haar ware naam was Waleker. Zij was een kind van de nacht en de eenzaamheid, gekomen om weven te leren aan hen die dat niet konden. Irunúu wilde het meisje aanraken om haar te vragen zich nooit meer te veranderen in het invalide kind. Maar zij ontweek en smeekte hem het geheim van haar gedaanteverwisseling aan niemand te vertellen.
De volgende dag werd Irunúu gevraagd deel te nemen aan een belangrijke wake. Hij nam de weefsels van Waleker mee. Hun pracht wekte de waardering van de overige deelnemers en ze vroegen wie dat moois voor hem gemaakt had. Het waren helemaal geen vrienden maar jaloerse mensen gestuurd door Wanulúu, de geest van het kwaad. Maar de jonge jager verloor zijn verstand door hun gevlei en gaf het geheim prijs. Hij verklapte dat de maakster een jong meisje was dat Waleker heette en 's nachts weefde.
De geest van het kwaad Wanulúu hoorde het en sprak dat hij haar wel zou weten te vinden. Irunúu keerde terug naar huis en bleef op om Waleker weer te zien. Ook die nacht veranderde het invalide kind Wokoloonat in de schone weefster. En ze weefde; ze weefde voor een lange tijd.
Toen keek ze de jonge jager verdrietig aan en verweet hem dat hij haar geheim niet had bewaard. Het werd al bijna licht toen Irunúu zijn liefde verklaarde aan Waleker. Zij vluchtte huilend naar buiten, achterna gezeten door de jonge jager. Ze klom snel in een boom en ging aan een tak hangen die met veel gekraak afbrak. Hij slaagde erin haar bij de kleren te grijpen, maar in zijn hand bleef slechts wat spinrag achter. Waleker, de schone weefster, veranderde in een spin en verdween tussen de planten.
*   *   *
Samenvatting
Een Venezolaanse legende over de weefster Waleker. Wanneer een jonge jager een invalde meisje mee naar huis neemt, blijkt ze over een bijzondere gave te beschikken: ze kan met speeksel uit haar mond de mooiste gewaden weven. Ze is gekomen om de mensen die kunst te leren. Wanneer haar geheim ontdekt wordt verdwijnt ze plotseling weer.
Toelichting
Zie ook: www.mirjawark.nl (externe link)
Planeet vernoemd naar regengod
Gepubliceerd op maandag 25 augustus 2003.
Huya, de regengod van de Venezolanen, heeft een plaats gekregen naast Jupiter, Mars en Venus. Venezolaanse astronomen hebben de in maart nieuw ontdekte planeet vernoemd naar een van de hoofdgoden uit de oude religie van de Wayuu-indianen. De planeet, die zich in de buurt van Pluto bevindt, moet vernoemd worden naar een mythologisch god. Dit volgens de regels van het Internationaal Astronomisch Instituut.
Planeet 2000 EB173
Professor Ignacio Ferrin, die de planeet samen met zijn Venezolaanse team onderzoekers ontdekte, doopte planeet 2000 EB173 aanvankelijk Juya maar bemerkte dat de Engelse uitspraak van de naam voor verwarring zorgde. "Ook in het Engels moest de naam lijken op de Venezulaanse god," aldus Ferrin. De wetenschapper verwacht niet dat er ooit leven op Huya mogelijk geweest is. Op de planeet is de gemiddelde temperatuur -180 graden Celsius.
Columbus
Ferrin, een docent aan de Universiteit van de Andes, verklaarde zich na de ontdekking van Huya te voelen als Columbus. "De ontdekking van nieuw land geeft een groots gevoel. We hebben natuurlijk geen wetenschappelijk bewijs, maar de kans dat we alleen zijn in dit universum lijkt me klein."
Bijgeloof
Bijzonder is het bijgeloof van de Wayuu-indianen. Ze denken dat zon en maan het tijdens een eclips met elkaar doen. Tijdens hun liefdesdaad willen ze niet gestoord worden, en daarom wordt het zo donker.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Populair
Verder lezen