dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


Oemali's terugkeer uit het schimmenrijk


Een man had een vrouw, Oemali geheten, bij wie hij twee kinderen had verwekt. Toen echter het derde kind geboren was, overleden niet lang daarna dit kindje en de moeder.samen. Nu hij alleen was achtergebleven viel het hem zwaar om voor zijn twee oudste kinderen te zorgen; zijn moeder was hardvochtig voor de kinderen en geen andere vrouw wilde zich voor hem opofferen. Daarom besloot hij zijn vrouw op te zoeken.
Nadat hij zijn kinderen zolang bij een familielid had ondergebracht, vertrok hij op een goede dag naar de berg Sala-hoewas. waar hij 's nachts bij de overleden moeder van zijn vrouw terecht kwam.
"Wat kom je hier doen?" vroeg de oude vrouw vriendelijk. Toen legde de man zijn probleem voor en smeekte haar om hem te helpen.
"Goed," antwoordde ze, "blijf jij maar even hier in huis, dan zal ik je vrouw halen."
Ze keerde met haar dochter terug, maar bij de deuropening weigerde zijn vrouw opeens om naar binnen te gaan. "Ik ruikmensenlucht," zei ze, en keerde om. De oude vrouw wist er echter wel raad op en smeerde de man in met kokosolie om zijn lucht weg te krijgen. Daarna ging ze weer haar dochter roepen. Bij de trap gekomen weigerde die echter voor de tweede keer het huis in te gaan en zei: "Het ruikt nog steeds naar mensen." Toen wreef haar moeder de man van boven tot beneden in met een mengsel van ketjoer en kurkuma, geurige bloemen en geraspte kokos, waarna zijn vrouw eindelijk de drempel over durfde te gaan en haar man aan trof. Deze vroeg haar om weer bij hem terug te komen, omdat hij met de twee achtergelaten kinderen zo'n ongelukkig leven leidde. Zijn vrouw liet zich overhalen en keerde nog diezelfde nacht met haar man naar het dorp terug, waarbij ze haar dode baby met zich meenam.
Zij zorgde weer voor het huishouden als voorheen, maar met dit verschil, dat zij al het werk 's nachts of binnenshuis deed, terwijl zij en haar dode baby overdag de gedaante hadden van een paar niet giftige slangen, die zich in een donker hoekje van het huis verborgen hielden.
De moeder van de man zei dat ze zo verbaasd was dat het huishouden de laatste tijd weer zo goed ging. Verheugd en zonder erbij na te denken antwoordde de man: "Mijn vrouw is weer bij me teruggekomen, maar als u haar wilt zien moet u 's nachts eens kijken, want overdag wil ze niet gestoord worden. Dan slaapt ze."
Zijn moeder kon echter haar nieuwsgierigheid niet bedwingen en zodra haar zoon naar de ladang vertrokken was bond ze beide deuren goed dicht en doorzocht het hele huis. Ze vond alleen maar een paar slangetjes, die ze naar buiten veegde. Omdat deze diertjes na een tijdje weer het huis in waren gekropen, nam de vrouw verstoord een puntig stokje en terwijl ze daarmee prikte, slingerde zij ze ver weg in het struikgewas. Toen laat in de middag de man van zijn werk thuiskwam, vond hij niets klaar en zag hij zijn vrouw met haar dode baby net over het erf strompelen, kreunend van pijn. Klagend vertelde zij wat zijn boze moeder had gedaan. "Ze heeft me zo bezeerd dat ik niet meer zal kunnen werken en maar weer wegga. Maar wees niet bang, jullie zullen me allemaal snel volgen."
Nadat ze afscheid genomen had van haar man en levende kinderen keerde ze met haar dode kindje terug naar het schimmenrijk. Tot overmaat van ramp werden de twee grote kinderen ziek en al snel daarna stierven ze.
Omdat nu niets de man meer aan het leven bond, werd hij zeer onverschillig en op een keer, dat hij bezig was in een hoge kenariboom noten te plukken, viel hij door onvoorzichtigheid van een oude tak; hij stierf aan de gevolgen van zijn val. Toen verenigde zijn ziel zich met die van zijn vrouw en kinderen.
Deze man was de enige sterveling die de weg naar het dodenrijk kende, zodat het voor geen mens meer mogelijk is daar binnen te dringen.
*   *   *
Samenvatting
Een Indonesisch volksverhaal over hulp van een overleden geliefde. Wanneer een man zijn vrouw verliest, krijgt hij zijn huishouden niet meer op orde. Hij besluit haar op te halen uit het dodenrijk om hem te helpen. Zijn hardvochtige moeder zorgt er echter voor dat ze al weer snel verdwijnt.
Toelichting
Een ladang is een onbevloeid landbouwgebied. Een kenariboom is een grote (amandelachtige) notenboom.
Vergelijk dit verhaal met Orpheus en Eurydice en het Japanse Izanagi daalt af in de onderwereld.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Populair
Verder lezen