dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


Kantjil en de tijger


Eens had een tijger zich in een val laten vangen. Er kwam een man voorbij en de tijger vroeg hem om hem er uit te laten. "Ja," zei de man, "dat wil ik wel doen, maar dan moet je me beloven, dat je mij geen kwaad doet, als je vrij bent." - "Dat spreekt vanzelf," antwoordde de tijger.
Nauwelijks had de man hem losgelaten, of de tijger wou hem te lijf. De man smeekte hem toch met rust te laten en eerst eens te onderzoeken, hoe anderen over hun afspraak dachten! Dat vond de tijger goed en zij gingen samen verder.
Toen zij aan een straatweg kwamen, vroeg de man: "Beste straat, luister nu eens, is het nu in overeenstemming met recht en wet om goed met kwaad te vergelden, of mag goed slechts met goed vergolden worden?" De weg antwoordde: "Ik bewijs de mensheid slechts goede diensten, maar ik word met slechtheid beloond, want iedereen trapt mij maar op mijn rug."
Toen kwamen ze bij een boom en de man deed dezelfde vraag. De boom antwoordde: "Ik doe de mensen niets dan goed, maar zij vergelden het met kwaad, want ze slaan mijn takken af en houwen mij om."
"Zie je wel," zei de tijger en hij wou de man weer te lijf gaan, maar deze smeekte nog één levend wezen te vragen en zo kwamen zij bij het dwerghert. De man deed dezelfde vraag.
Het dwerghert antwoordde: "Die zaak moet ik grondig onderzoeken. Laat mij de val eens zien."
Toen zij bij de val kwamen, verzocht hij de tijger nog eens naar binnen te gaan en te laten zien, hoe hij gevangen werd. De tijger gehoorzaamde. Flap, sloot de deur zich. "Ziezo, booswicht," riep Kantjil, "vergeld nu maar goed met kwaad!" Meteen snelde hij met de man weg om hulp te halen. Het was gedaan met de tijger.
*   *   *
Samenvatting
Een Indonesische fabel over een tijger die zijn verdiende loon krijgt. Een tijger zit gevangen en wordt door een man bevrijd. Ondanks de belofte de man geen kwaad te doen, is de tijger van plan hem onmiddellijk te bespringen wanneer hij los is. Dat hoort toch niet? Goed met kwaad vergelden? Het kleine dwerghert komt met een slim antwoord.
Toelichting
Een vergelijkbaar verhaal is Oom Tijger, Oom Os en Oom Konijn uit Nicaragua, De brahmaan en de tijger uit India en De reiziger en de slang uit Turkije.
Zoals bij ons Reintje de Vos om zijn slimheid in vele verhalen een rol speelt, zo doet dit in Indië een verwant van onze reeën, het dwerghert. Het is een beestje van nog geen halve meter lang en ongeveer twee decimeter hoog. Het is roodbruin van kleur, en heeft kleine, sierlijke hoeven. Het is heel vlug en lenig, en weet vaak op listige wijze aan zijn vijanden te ontsnappen. Kantjil of Plandok heet het in de verhalen op Java, Pelandoek in die op Borneo. De Pelandoek is iets groter dan de kantjil, maar lijkt er veel op.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Populair
Verder lezen