dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


De duivel en de Sint-Servaasbasiliek


Bij het bouwen van grote kerken laat de legende gewoonlijk de duivel een niet geringe rol spelen. In Maastricht schrijft het volksgeloof hem een daad toe, waaruit de goddelijke bescherming, die het graf van de heilige Servaas geniet, blijkt.
Niet lang na de dood van Sint Servaas - in het jaar 383 - bouwden de inwoners van de stad een kerk op de plaats waar hun gestorven bisschop begraven lag. Die nieuwe kerk was hoogst nodig, want de houten kapel, door St. Maternus gebouwd en aan St. Pieter gewijd, was te klein geworden om de gelovigen te kunnen bevatten, die uit alle streken het graf van de heilige geloofsprediker kwamen bezoeken.
De duivel werd jaloers op de eenstemmigheid waarmee de nagedachtenis van de goede Sint Servaas geëerd werd, en besloot de voltooiing van de nieuwe kerk tegen te werken.
Hij riep de woeste noordenwind te hulp. Zwarte onheilspellende wolken verzamelden zich boven het nog onvoltooide gebouw en barstten eensklaps los. Onstuimige windstormen woeien en sloegen huilend tegen de kerkmuren. Verschrikkelijke hagelbuien vielen met pletterende kracht. De zon verduisterde en het leek wel midden in de nacht. De orkaan met zijn helse schrikakkoorden loeide vervaarlijk. Een barre angst vervulde de harten van de inwoners van Maastricht bij het gevaar dat hun kerk bedreigde.
Door de bescherming Gods weerstond echter het gebouw die felle aanvallen van de duivel. Al het satansgeweld kon geen steen van zijn plaats rukken.
De duivel en de Sint-ServaasbasiliekDoch de wil Gods, wiens geheimen en oogmerken niet te doorgronden zijn, liet toe dat het dak, losgerukt en verbrijzeld door een hevige windvlaag, in alle stukken wegvloog. Satan lachte, en het grijnzend geluid van die helse lach weergalmde door de hele stad. Allen schrokken; geestelijken en leken stortten neer in gebed voor de redding van hun dierbare kerk, waarvan zij dachten dat deze nu gedoemd was volledig vernield te worden. Zijn overwinning nabij denkend, vernieuwde de duivel met dolle hoop zijn tempeestaanvallen. Doch tevergeefs, zijn triomf was ten einde. God, om te tonen de hoge gunst, waarin bij Hem de heilige Servaas stond, liet het volgende wonder geschieden.
Terwijl rondom de kerk hagel en regen met ongelofelijke kracht neerkletterden, bleef het binnenste van de kerk, hoewel door geen dak meer beveiligd, geheel bevrijd. Niet één hagelkorrel, niet één regendruppel van de helse storm bezoedelde de rustplaats van de heilige patroon. En toen, te midden van de woeste orkaan, de duivel de hagel- en regenbuien door verblindende sneeuwvlagen afwisselde, scheen in de kerk en op het graf de zon met verwarmende stralen, zonder dat een sneeuwvlokje op de gewijde bodem viel.
Satan erkende de hand van God - en moest knarsetandend van spijt zijn wraak laten varen.
*   *   *
Samenvatting
Een Limburgse legende over de bouw van de kerk aan het Vrijthof. Uit jaloezie bestookt de duivel op een dag de kerk die gebouwd wordt op het graf van Sint Servaas met een helse storm. God zorgt er echter voor dat de kerk op geen enkele manier beschadigd raakt.
Toelichting
De Sint-Servaasbasiliek (Limburgs: Sintervaosbasiliek) te Maastricht is een grote driebeukige kruisbasiliek, gebouwd op het graf van Sint Servaas. De kerk is gelegen aan het Vrijthof.
De kerk is grotendeels in romaanse stijl gebouwd met gebruikmaking van vooral kolenzandsteen en mergel. Op 14 mei 1985 werd de kerk door Paus Johannes Paulus II tot basiliek (Basilica Minor) verheven. De kerk wordt beschouwd als de oudste bestaande kerk van Nederland. De basiliek behoort tot de Top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten.
Kort nadat Servaas, bisschop van Tongeren, in 384 bij Maastricht was overleden, werd er op zijn graf een houten kapel gebouwd tot zijn nagedachtenis. Kort na 549 werd de kapel vervangen door een stenen kerk met een crypte. Door een grote toestroom van pelgrims werd deze kerk snel te klein. De huidige kerk is waarschijnlijk de derde op deze locatie.
Trefwoorden
Basisinformatie
Populair
Verder lezen