Onafhankelijkheidsdag
Datum:
jaarlijks op 16 december

Onafhankelijkheidsdag

Datum: zaterdag 16 december 2017
Land / gebied: Kazachstan

Op 16 december 1991 werd Kazachstan onafhankelijk en was daarmee de laatste republiek, die zich losmaakte van de Sovjet-Unie.

Kazachen stammen af van Turkse nomaden, die circa duizend jaar het steppengebied tussen de Volga en Tjan-San-gebergte domineerden. Deze nomaden vestigden zich rond de zesde eeuw in een gebied aan de Zijderoute. In tegenstelling tot de Tadzjieken en Oezbeken hebben de Kazachen, door hun nomadisch bestaan, geen geschreven literatuur, waardoor de Kazachse cultuur zijn oorsprong in de vertelkunst heeft. In het gebied dat nu Kazachstan is, leefden de nomaden van diverse origine/clans, taal en cultuur door elkaar. Wel deelden zij een gemeenschappelijke Islamitische cultuur en twee klassieke geschreven talen, het Perzisch en het (Djagataj-)Turks.

Vanaf de tweede helft van de achttiende eeuw werd "Kazachstan" geleidelijk opgenomen in het Russische Rijk. Toen het tsaristische Rusland in 1917 eindigde, vormden Kazachstaanse nationalisten een autonome regering. Deze was een kort leven beschoren, want begin jaren twintig werd Kazachstan door de bolsjewieken opgenomen in de Russische Federatie. Uitgangspunt van Stalins politiek in Centraal-Azië was het trekken van grenzen op basis van verschillende nationaliteiten, hoewel deze door elkaar leefden. Hierdoor zijn kunstmatige grenzen ontstaan en leven nog steeds aanzienlijke minderheden van de buurvolken binnen de nationale grenzen van de republieken. Stalin trachtte de nationale identiteit te bevorderen door voor de betreffende republieken 'nationale' talen te selecteren. Eind jaren twintig nam de Sovjetisering in Centraal-Azië toe, waarbij met harde hand het atheïsme (verdwijnen van moskeeën) werd opgelegd en de traditionele clanstructuren doorbroken werden. De onteigening van de nomaden vanaf 1928 leidde tot deportatie naar werkkampen (goelag), 'eliminatie' van nomaden, en hongersnood in Centraal-Azië.

In 1936 werd het gebied Kazachstan, onder de naam "Kazachse Socialistische Sovjet Republiek," een volwaardig lid van de Sovjet-Unie. Verdere Russificatie en collectivisatie van de landbouw werd gestimuleerd. In 1954 lanceerde Chroestjov het plan ter ontginning van de 'maagdelijke gronden', oftewel de vervanging van de steppen door landbouwgrond. Dit plan had tot doel de Sovjet-Unie zelfvoorzienend op graangebied te maken. In Noord-Kazachstan werden grote graan-sovchozen opgezet. De Russificatie leidde tot een dualistische maatschappij, waarin hoofdzakelijk geïmmigreerde Russen en "Europeanen" in de steden werkten en de traditionele nomaden op het platteland woonden.

Op 16 december 1991 werd Kazachstan onafhankelijk en was daarmee de laatste republiek, die zich had losgemaakt van de Sovjet-Unie. De betrekkingen met Rusland zijn echter een belangrijke rol blijven spelen in het economische en politieke beleid van President Nazarbajev.

Staatsinrichting

Kazachstan is een presidentiële republiek onder leiding van President Noersoeltan Nazarbajev. Nazarbajev heeft omvangrijke bevoegdheden, waaronder het benoemen en ontslaan van ambtenaren op alle niveaus. Ook kan hij het voltallige parlement en kabinet naar huis sturen. Daarnaast heeft de President vetorecht bij de benoeming van leden van het Hooggerechtshof. Nazarbajev werd in 1999 opnieuw voor een ambtsperiode van 7 jaar gekozen. De volgende presidentsverkiezingen staan in december 2005 gepland.

Het parlement bestaat uit twee kamers, een Lagerhuis (Mazjilis) met 77 leden en een Hogerhuis (Senaat) met 39 leden, waarvan 7 leden direct door de president zijn benoemd. De macht van het parlement is sinds een grondwetswijziging in 1995 sterk beperkt.

Een feestdag in Kazachstan.

Zie ook