dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


Sisyphus


SisyphusSisyphus was het die Korinthe had gesticht en opgebouwd, en heerste nu als koning in de prachtige stad. Toen werd hij zo overmoedig dat hij het waagde om de wrevel van Zeus tegen zich op te wekken. Hij verried de vader van de goden, toen deze de dochter van de riviergod Asopus, de lieftallige nimf Aegina, had ontvoerd, aan de diepbedroefde vader.
Toen stond de straf voor het aanmatigende mensenkind bij Zeus vast. Hij zond Thanatos, de dood. Maar de slimme Sisyphus bleek sterker te zijn dan de aloverwinnaar. Hij wist hem in zijn macht te krijgen en legde hem zulke sterke boeien aan dat de heerschappij van de dood was gebroken. Er ontstond op aarde een grote wanorde doordat niemand meer kon sterven, en eerst toen Ares, de sterke krijgsgod, de dood uit de macht van de listigaard had bevrijd, kon Thanatos zijn ambt weer uitoefenen. Sisyphus werd echter door de oorlogsgod in het rijk der schimmen gevoerd.
Doch de koning van Korinthe had een nieuwe list verzonnen. Voordat hij naar Hades werd gebracht, had hij zijn vrouw verboden dodenoffers voor hem te brengen. Hoe zou Hades een ziel in de onderwereld kunnen dulden, aan welke de verschuldigde offers op aarde onthouden werden. Zo lieten de dodengod en zijn vrouw Persephone zich overhalen om hem vrij te laten: hij wilde naar de mensenwereld terug om zijn vrouw aan haar plicht te herinneren.
Natuurlijk dacht de listigaard er niet aan weer naar de onderwereld terug te keren. Onbezorgd verlustigde hij zich aan de zijde van zijn vrouw in de vreugden van de bovenwereld, in drinkgelagen en weelderige feestmaaltijden. En hij lachte de god van de onderwereld uit, die hij zo slim had bedrogen. Maar midden in de feestvreugde stond eensklaps Thanatos, de dood, weer voor hem. "Ditmaal zul je me niet te slim af zijn," sprak hij wrokkend en sleurde de hulpeloze Sisyphus, die plotseling zeer zwak en nietig geworden was, zonder erbarmen in de onderwereld.
Een vreselijke straf had Zeus de misdadiger toebedacht. Hij kreeg de taak een geweldig brok marmer een heuvel op te wentelen. Met onbeschrijfelijke moeite ging de veroordeelde aan het werk, zette zich met alle kracht schrap met handen en voeten en slaagde er werkelijk in de onbehouwen steen de hoogte op te torsen. Hij meende reeds dat hij de top ermee bereikt had, toen - op het allerlaatste ogenblik - het verraderlijke rotsblok aan zijn handen ontsnapte en in de diepte rolde. Opnieuw moest de ellendige aan het werk gaan, opnieuw torste hij de steen omhoog, en weer verloor hij het marmerblok juist op het ogenblik dat de geplaagde Sisyphus meende, opnieuw de top bereikt te hebben.
Steeds weer - eeuw uit, eeuw in - moet Sisyphus de steen omhoog brengen, doch niet één keer zal het hem lukken zijn taak te volbrengen.
*   *   *
Samenvatting
De Griekse mythe over sisyfusarbeid. Het verhaal dat ons de uitdrukking 'sisyfusarbeid verrichten' heeft gebracht. Sisyphus verraadt Zeus, de vader der goden, en deze straft hem door hem de Dood te sturen. In het schimmenrijk moet Sisyphus een groot stuk marmer een heuvel oprollen. Maar telkens wanneer hij bijna boven is, rolt de steen naar beneden en moet hij opnieuw beginnen.
Toelichting
Deze mythe staat model voor de uitdrukking 'sisyfusarbeid verrichten'. Sisyfusarbeid betekent werk dat men vergeefs blijft verrichten.
Korinthe is een stad op de gelijknamige landengte in Griekenland, die het vastenland verbindt met de Peloponnesus. Thanatos, de god van de dood, is oud-Grieks voor 'dood' - zoals Hypnos, de god van de slaap, letterlijk ook 'slaap' betekent. Sommige goden zijn dus niets anders dan de personificatie van iets. Hades is de god van de onderwereld. Zijn vrouw Persephone heeft hij door schaking verkregen.
Vergelijk ook: Tantalus
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Bron
"Griekse mythen en sagen" door Gustav Schwab. Het Spectrum, Utrecht, 2002.
Populair
Verder lezen