dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


Van het muisje, het vogeltje en de braadworst


Een muisje, een vogeltje en een braadworst hadden elkaar leren kennen, ze hadden lange tijd goed en in vrede met elkaar geleefd en waren steeds rijker geworden. Het vogeltje moest elke dag naar ‘t bos vliegen en hout halen. De muis moest water dragen, vuur aanmaken en tafeldekken. Maar de braadworst moest koken.
Wie het al te goed gaat, wil altijd nog beter. Dus eens op een dag ontmoette ‘t vogeltje onderweg een andere vogel, vertelde hem van zijn goede leven, en prees het. Maar die andere vogel schold hem uit voor een stumper, die ‘t meeste werk deed, terwijl de twee thuiszitters een lui leventje hadden. Want als de muis ‘t vuurtje had aangemaakt en ‘t water had aangedragen, dan ging ze naar haar kamertje om te slapen tot ze geroepen werd om tafel te dekken. De worst bleef erbij zitten, keek of ‘t eten kookte, en kort voor etenstijd kroop ze een keer door de brij of de groente, dan was het allemaal meteen gepeperd, gezouten en klaar. Kwam ‘t vogeltje evenwel thuis en legde hij zijn last neer, dan zaten de anderen al aan tafel, en na hun maal sliepen ze heerlijk tot de volgende morgen; dat was pas een leventje!
Het vogeltje wou de volgende dag door die opstokerij niet meer naar ‘t bos, en hij zei: hij was lang genoeg hun knechtje geweest, en hij wou niet langer een domkop zijn, en ze moesten eens van rol verwisselen en op een andere manier te werk gaan. En al smeekten de muis en de worst nog zo dringend, toch hield het vogeltje vol: ze moesten eraan, ze lieten het lot beslissen en het lot viel op de braadworst. Die moest hout dragen, de muis werd kok, en de vogel zou water halen.
Wat gebeurde er? Het braadworstje trok het bos in, het vogeltje maakte vuur aan, de muis hing ‘t potje erboven en ze wachtten tot ‘t braadworstje terugkwam om hout voor de volgende dag te brengen. Maar het worstje bleef zo lang weg, dat het hun beiden niet in orde scheen, en ‘t vogeltje vloog hem een eindje tegemoet. Maar niet ver daar vandaan vond ‘t vogeltje een hond op de weg, die het arme worstje had gevonden, had opgepakt en soldaat gemaakt. Het vogeltje beklaagde zich hierover bij de hond als brutale roof, maar dat hielp geen zier, want, zei de hond, de worst had verdachte papieren bij zich gehad, en daarmee verviel zijn recht op leven.
Treurig nam ‘t vogeltje het hout, vloog naar huis en vertelde, wat ‘t gezien had en gehoord. Ze waren erg bedroefd, maar ze kwamen tot een overeenkomst, en ‘t beste was dat zij tweeën maar bij elkaar bleven. Dus dekte ‘t vogeltje de tafel, de muis maakte ‘t eten klaar en wilde zoals zij de worst had zien doen, er even doorheen kruipen om ‘t vet en kruidig te maken, maar voor ze in ‘t midden van de pan kwam, moest ze huid en haar en ‘t leven laten. Toen het vogeltje kwam en het eten wilde opdienen, was de kok zoek. Verschrikt rakelde het vogeltje ‘t hout op, rukte en zocht, maar er was geen kok te zien. In zijn verwarring bereikte het haardvuur het hout, er kwam brand, het vogeltje wilde water halen, de emmer viel in de put, en ‘t vogeltje erbij, ‘t kon niet meer omhoog en zo verdronk het!
*   *   *
Samenvatting
Een parabel uit Duitsland. Een vogeltje wordt als knecht gebruikt door een worst en een muis. Hij pikt het niet meer en eist dat de rollen omgedraaid worden. Na veel protest gaan de worst en de muis akkoord, maar het loopt voor allen niet goed af.
Toelichting
Verteld door Philander von Sittewald, 'Geschichten' dl. 2. Uit mondelinge overleveringen zijn zulke verhalen opgetekend. Verwant met Strohalm, kooltje vuur en boontje.
Volgens de Vries-Vogel is dit geen volkssprookje, maar hebben de Grimms het overgenomen uit een 17de-eeuws boek van Moscherosch, waarin het als een parabel voor de ondergang van Duitsland door de strijd van de drie standen verteld werd.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Populair
Verder lezen