dinsdag 19 maart 2024

Volksverhalen Almanak


Peleus en Thetis


Peleus was een held die al vele gevaarlijke avonturen had beleefd. Zeus zelf, de opperste der goden, had voor hem de nereïde Thetis als bruid gekozen; zij was een mooie zeegodin die in de diepten van de blauwe zee woonde. Hoewel Zeus zelf liefde voor haar voelde, mocht ze alleen met een sterveling huwen. Met tegenzin gaf Zeus haar daarom toestemming te trouwen.
Peleus had een wijze vriend, de centaur Cheiron, die hem altijd met raad en daad terzijde stond. Half dier en half mens was hij. Zijn bovenlichaam leek op dat van een mens, maar als alle centauren had hij een paardelichaam. Cheiron vermoedde dat de onsterfelijke Thetis niet tevreden zou zijn met een huwelijk met een sterveling. Daarom gaf hij Peleus het advies om zich bij de kust van een Thessalisch eiland achter een mirtenstruik te verbergen.
De mooie zeegodin kwam naakt en door een dolfijn gedragen naar die kust en ging voor haar middagslaapje in een kuil liggen, die door mirtenstruiken half verborgen was. Nauwelijks had Peleus de mooie nereïde in haar volmaakte schoonheid gezien, of hij werd door een vurig verlangen gegrepen. Onstuimig snelde hij naar haar toe, wierp zich op haar en sloeg zijn armen om haar hals. Alle smeekbeden van Thetis waren tevergeefs, de held wilde haar niet meer loslaten. Daarom nam ze haar toevlucht tot haar toverkracht: ze veranderde zich in een vogel, maar Peleus hield haar in die gedaante stevig in zijn vuist gevangen; daarna veranderde ze zich in een sterke boom, maar nog steeds liet de held niet los. Toen ze zich echter in een wilde tijgerin veranderde, liet Peleus haar snel los; maar hij bracht de goden een offer en zij verhoorden hem. Zelfs toen de nereïde zich in een reusachtige inktvis omtoverde en hem met een kleverige vloeistof bespoot, liet hij niet los. Uiteindelijk overwon hij haar na een lange strijd en boeide haar. Toen pas gaf Thetis zich gewonnen en in een hartstochtelijke omhelzing gaf ze zich aan hem.
De bruiloft werd gevierd voor het hol van de wijze Cheiron. Alle goden waren gekomen en zij zaten op twaalf tronen. Zeus had zich er mee verzoend dat hij Thetis niet meer kon krijgen en de nereïden, deze dochters van Nereus, zongen en dansten vrolijk op het witte strand. Ook gekomen waren de schikgodinnen, de Moiren: Klotho, Lachesis en Atropos, zij staan altijd aan de wieg van de pasgeborene om de toekomst van de mensenziel te spinnen. Klotho spint de draad, Lachesis trekt hem uit en weeft en Atropos snijdt hem ten slotte af als het levenslicht van de mens gedoofd moet worden. Ook op de bruiloft van Peleus en Thetis sponnen de schikgodinnen en zij verkondigden de bijzondere vrucht van de verbinding: een held zal geboren worden en hij zal grote daden volbrengen. Achilles heet hij, de grootste held van de Trojaanse oorlog.
In de uitgelaten feeststemming was men vergeten één vrouw uit te nodigen, Eris, de godin van de tweedracht die onder de mensen enkel twist en tumult brengt. Terwijl Hera, Athene en Afrodite vrolijk met elkaar babbelden, rolde zij een appel in hun richting, met het opschrift: 'Voor de mooiste'. Peleus raapte de appel op, maar wist niet aan wie van de drie hij hem moest geven. Daarmee werd de eerste steen van het onheil gelegd, de kiem voor de grootste der antieke oorlogen, de strijd om Troje, de oorlog waaraan ook Achilles, de vrucht in het lichaam van Thetis, zou deelnemen.
Nadat het echtpaar zeven zonen kreeg, probeerde de ne-reïde Thetis ze onsterfelijk te maken. Overdag zalfde ze haar zonen met ambrozijn, het voedsel dat de goden altijd tot zich nemen, en 's nachts legde zij ze in het vuur. Nadat ze zo zes zonen had verbrand en ze zo naar de Olympus en de onsterfelijkheid had gestuurd, betrapte haar echtgenoot Peleus haar bij deze verschrikkelijke tovenarij. Hij slaagde er in om Achilles te redden, die Thetis al tot aan zijn enkels onsterfelijk had gemaakt, door hem uit het vuur te graaien. Woedend over de daad van haar echtgenoot scheidde de zeemeermin zich van hem en keerde terug naar het rijk van haar vader, in de diepten van de blauwe zee.
Achilles bleef echter kwetsbaar bij zijn enkels, en dat zou hem in het verderf storten.
*   *   *
Samenvatting
Een mythe uit Griekenland. Een sterveling wordt verliefd op een zeegodin en moet met zijn geliefde worstelen terwijl zij zich in allerlei dieren verandert. De zeegodin verlaat na een korte, gelukkige tijd de sterveling en keert terug naar de zee.
Toelichting
Bij het sprookje van Peleus en Thetis komt het motief van de watergeest voor. De drie schikgodinnen, de Moiren, die de levensdraad spinnen doen aan de feeën uit onze sprookjes denken. Een voorbeeld daarvan is Doornroosje bij de gebroeders Grimm. Bij de bruiloft van Peleus en Thetis vergeet men Eris, de godin van de tweedracht uit te nodigen, en ook dat doet aan het begin van Doornroosje met de boze fee denken.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Populair
Verder lezen